Аманд оронгуут бүрэн амтлагдахгүй хоол байж болох, зажил - шимийг нь шах
Нүдэнд тусангууд бүрэн ойлгодохгүй үг байж болох, бод - утгыг нь тайл

Олон олон санаа онгод хөлөглөн бодолд ирдэг ч
Дадал болгоогүй л бол тэднийг
Дархлаж минийх хэмээх нь ичиг

Олон олон ном уншиж оюун бодлоо баясгав ч
Түмэнд хэрэгтэйг хийгээгүй л бол
Төгөлдөрөн гэгээрсэн гэх нь ичиг

Эрэг шураг амьгүй - Нийлүүлж угсраад машин бүтээх "амархаан".
Учир нь арга ухаан нь нэг л номд багтаж болмой. Харин
Эрдэнэт хүмүүн дор бүрдээ тусгаар амьдрал - Нэгэн зорилгод нэгтгэн удирдах "амаргүй ээ".
Учир нь мянган ном шүүгээд ч яг таарах "жор"-ухаан эс олдмой.

Олимпод гаргасан амжилтаа бататгана гэдэг хатуу даваа ...

Бээжингийн олимпоос хүрэл медаль хүртэж Монголчуудаа “эчнээ” баярлуулсан нэгэ н хүн бол Монгол улсын гавъяат тамирчин Герман улсын шигшээ багийн гишүүн Доржсүрэнгийн Мөнхбаяр. Д.Мөнхбаяр 1992 oны Барселоны Олимпийн хүрэл медаль хүртэж Монгол эмэгтэйчүүдээс анх удаа олимпийн медальтан болж тодорч байсан бол өдгөө хоёр Олимпоос медаль авсан анхны Монгол болов. Тэрээр буудлагын 10 метрийн хийн болон 25 метрийн спортын гар

бууны төрлийн дэлхийн аварга болж байсан анхны хошой аварга монгол эмэгтэй. Мөнхбаяр гавъяатын бий болгосон буудлагын спортын амжилт ялалтын замаар Монгол охид замнаж дэлхийн тавцанд гарч ирээд байгааг хэн бүхэн мэдэх болжээ

Ингээд Монголчууд маань Олимпийн алт мөнгөн медалтнуудынхаа амжилт ялалтаар бахархасаар, тэмдэглэсээр буй энэ агшинд хүрэл медаль хүртсэн гавъяаттайгаа хэдэн хором хөөрснөө толилуулъя.

--------------------------------------------------------------------------------

Юуны өмнө танд Бээжингийн олимпоос хүрэл медаль хүртсэнд баяр хүргэе. Барселоны Олимпоос хойш 16 жилийн дараа амжилтаа давтлаа. Бээжингийн Олимпийн онцлог танд юу байв. Медалийнхаа өнгийг энэ удаа арай л өөрчилж барсангүй.

Олимпийн дэвжээ гэдэг чилийсэн дөрвөн жилийн бие сэтгэлийн бэлтгэлийн торгон ирийг шалгасан тун хатуу даваа, нэг агшин л даа. Барселоны Олимпоос хойш оролцсон олимп бүрдээ л амжилтаа бататгах, ахиулахаар зорьж бэлдэж оролцож байсан. Харин энэ удаа өнгийг нь өөрчилж чадаагүй ч амжилтай бататгаж чадлаа. Ер нь олимпод гаргасан амжилтаа бататгана гэдэг тамирчин хүнд маш хатуу даваа байдаг юм байна. Бээжингийн Олимпийн онцлог гэвэл миний хувьд Ази тивд оролцсон анхны Олимп, бас хоёр дах удаагаа медаль хүртсэн Олимп байлаа.

Таныг медаль авахад хэдийгээр Германы далбаа намирч байсан ч Монголчууд маань Монгол охиноороо бас л бахдан баярлаж байсан. Олимпийн медалийн тавцанд хоёр Монгол зогсож байх бас сайхан харагдаж байсан шүү. Медалийн тавцан дээр зогсож шагналаа гардаж байх үеийн сэтгэгдэл

Олон юм бодогдолгүй яахав. 3 зүйлийг онцолж хэлье. Монгол хүнийхээ хувьд Монголынхоо далбааг харж их баярлаж байлаа. Германы далбааг бас мандуулж чадсандаа баяртай байлаа. Түүнээс гадна тамирчин хүний хувьд олимпийн дэвжээн дээр хүсэл зоригоо биелүүлж медалийн тавцан дээр зогсож байгаадаа их баярлаж байлаа

Гүндэгмаа өөрийн тань амжилт ялалтаар бахархах сэтгэл нь энэ спортоор хичээллэхэд нөлөөлсөн нэгэн хүчин зүйл байсан тухайгаа нэгэнтээ хэлсэн байсан. Одоо таны хүчтэй өрсөлдөгч болжээ. Таны энэ спортод анх орсон түүх ямар байдаг юм бол

Гүндэгмаагийн өөрийн хүсэл тэмүүлэл зориг тэвчээрийг Монголын буудлагын спортын aрга барил хөгжүүлж чадсаны хүчинд тэрээр өнөөдөр дэлхийд хүлээн зөвшөөрөгдсөн дэлхийн шилдэг 3 тамирчны нэг болжээ. Тамирчин хүчтэй өрсөлдөгчтэй байж улам хөгжиж сайжирч байдаг. Бид нэг нэгнээ хөгжүүлж байдаг. Гүндэгмаа буудлагын спортод орж ирээд ийм өндөр амжилт гаргаж байгаад баяр хүргэж би мөн түүний амжилтаар бахархаж байгаагаа хэлье. Бээжингийн олимпоос Монголын анхны медалийг авч улс орныхоо далбааг мандуулсанд нь дахин баяр хүргэе.

Би өөрөө 1985 oны намар тэр үеийн “Өсвөрийн мэргэн бууч” гэдэг тэмцээнд оролцож түүнээсээ их урам аван энэ спортод анх хөл тавьсан.

Олимпоор Гүндэгмаагийн буу нь гацсан нь медалийн өнгө хувирахад нөлөөлсөн. Түүнийг харж л буудлага бас олон хүчин зүйлээс хамаарсан спорт юм гэдгийг ухаарч билээ Ер нь иймэрхүү бусдад шууд ил харагддаггүй онцлог буудлагад их байх. Танд бас иймэрхүү сургамжтай магадгүй бүр хөгжөөнтэй ч гэмээр юм тохиолдож байв уу.

Буудлага спортод оюун санааны нөлөөлөл маш өндөр л дөө. Жишээ нь шигшээ буудлагад хэддүгээр байраар орохоос эхэлнэ. Хэрэв буудагч хүн 7-8-р байраар шалгарч шигшээд буудах нь 1-3-р байраар шалгарч буудахаас дарамт бага байх тал бий. Бас тухайн тэмцээний хэр зэрэг нэр хүндтэй, хариуцлагатай байхаас шалтгаалан тэмцээнд хандах хандлага өөр байх жишээтэй.

Түүнчилэн цаг агаарын байдал тухайлбал халуун, хүйтэн, бүрхэг эсвэл хэт хурц нартай өдрийн гэрэл гэгээнээс овоо харааны тод бүдэг нь нүдний хараанд ихээр нөлөөлдөг. Зарим өдөр хүчтэй салхитай бол гар саваад огт тогтдоггүй байх жишээтэй. Спортын гар бууны төрөлд тухайлбал 5 сумыг 5 минутанд буудах учиртай тул салхи намдахыг удаан хүлээж болохгүй цаганд хавчигдах нь элбэг.

Хөгжилтэй гэх үү нэг явдал надад тохиолдож байсан. Дэлхийн цомын тэмцээний хурдан буудлаганд эхний сумны дараа сумны халуун тортог нүд рүү үсэрч ороод бараг овоо хараагаа олж харж чадахгүй чиглүүлээд л багцаагаар буудаж билээ.

Герман улс медаль авсан тамирчдаа урамшуулах тогтолцоо нь ямар байдаг вэ? Манай медальтнууд алдар цол хүртэцгээж бас үнэн худал нь мэдэгдэхгүй баахан эд хөрөнгө амлуулав. Ер нь манайх шиг спортын гавъяат тамирчин гэх мэт цол байна уу? Эсвэл өөр хэлбэрээ урамшуулдаг уу?

Албан ёсны шагналын хувьд Германы спортыг дэмжих сангаас алтан медальд 15.000 евро, мөнгө медальд 10.000 евро, хүрэл медальд 7.500 евроны шагнал тус тус олгодог. Мөн спонсорууд нь тухайн спортын төрөл болон тамирчнаас шалтгаалан спонсорддог. Цол хэргэмийн хувьд спортын уралдаан тэмцээнд амжилттай оролцсон багуудад тамирчдад Германы Олимпийн Хорооноос тодорхойлсныг, улсын спортын асуудлыг хариуцдагаараа Дотоод Хэргийн Яам, түүн дээр нэмэгдэн Ерөнхийлөгчийн тамгын газар/ ажлын албанаас хянаж шалгаруулсаны дүнд Ерөнхийлөгчөөс олгодог Германий "Silbernes Lorbeerblatt"(1) буюу орчуулбал “Мөнгөн Мөчир” гэдэг нэг өвөрмөц шагнал бий. Миний хувьд Олимпийн өмнө энэ шагналыг авсан байсан. Одоо бас Олимпод медаль авсан бүх тамирчиддаа энэ шагналыг өгөх юм билээ. Тэгэхээр дахиад л авах байх. Германий шигшээ багийн тамирчдад үзүүлдэг нийтлэг хөнгөлөл гэх үү урамшуулал бас бий . Тухайлбал нэр хүндтэй хоёр ч машин үйлдвэрлэдэг компани (Audi, VW) өөрсдийнх нь үйлдвэрлэсэн машиныг худалдаж авбал 15-аас 20 хувийн хямдрал үзүүлнэ гэж амласан байдаг.

Дасгалжуулагч, тухайн тамирчин уг амжилтыг гаргахад хүчин зүтгэсэн ар талыг тэд хэрхэн урамшуулдаг вэ? Одоо манайд чинь сонин хэвлэлээр энэ талаар ид шуугиж байна шүү дээ.

Тухайн спортын холбоо нь урьдчилан гаргасан хөдөлмөрийн гэрээн дэх урамшууллын тарифийн дагуу мөнгөн шагнал олгодог гэсэн.

Олимпоос ирэнгүүтээ Германий улсын аваргын тэмцээнд оролцож аваргалан улсын рекордыг нь шинэчлэн тогтоолоо. Дахин баяр хүргэе. Олимпийн уяагаа жаахан дутуудуулаад Германий улсын аваргаар уяа ханаа юу даа.

Баярлалаа. Дээр хэлсэнчлэн дөрвөн жилд ганц болдог, таван тивээрээ нааддаг Олимпийн дэвжээ гэдэг маш их хариуцлагатай, сэтгэл зүйн хувьд онцгой их ачаалал өгдөг өндөр даваа. Тэр давааг ганзага хоосонгүй давсан болохоор Германд ирээд улсын аваргын тэмцээнд оролцоход их урамтай, сэтгэлийн хамаг ачаа алга болчихсон байсан тул сайн буудсан. Буудлагын спорт гар бууны төрөлд 2005 онд өөрийнхөө тогтоосон улсын рекорд 584+204,1 байсныг сая 588+ 204 болгон шинэчлэн тогтоолоо.

Та саяхан ярихад фeнуудаасаа ирсэн захиануудад хариу өгч буй тухай дурдсан.

Миний харъяалагддаг клубууд холбоогоор дамжин фeнүүдээс захиа ирэх нь олшироод байна. Голдуу миний гарын үсэг, фeнүүдийн маань ирүүлж байгаа миний өөрийн янз бүрийн зурагнууд дээр нь би оргиналаар мутраа татах эсвэл миний автограмм карт хүссэн мөн энэ карт дээр тухайн хүний нэрийг бичиж өөрт нь зориулсан дурсгалын үгтэй зурвас хүссэн захианууд их ирдэг. Зарим нэг нь нэг ч үггүй буцах маркгүй дугтуй илгээсэн байхад зарим нь бүтэн нүүр дүүрэн баяр талархал урамшлын үгтэй захиа зурагнууд илгээсэн байх жишээтэй. Түүнийг нь би өөртөө сонирхолтой санагдсан хэдийг шилэн хадгалж эхэлсэн.

Та одоо ямар клубт харьяалгддаг вэ?

Frankfurt Oder, Grafing, Kelheim Gmünd гэдэг багуудад харъяалагдан бууддаг.

Олимпийн болоод улсын аваргын тэмцээний дараа урилга заллагад их оролцов уу? Яаж амарч сэргээлт авч байна даа.

Клубууд болон тухайн хотын дарга нарын 2-3 хүлээн авалтууд, мөн Берлин хотноо Холбооныi кaнцлер/ Bundeskanzlerin Angela Merkel-ийн хүлээн авалтад оролцсон.11 сарын 17-нд Батлан Хамгаалах Яамны сайдын хүлээн авалт болно. 11 сарын 20-нд дээр өгүүлсэн “Silvernes Lorbeerblatt” шагнал гардуулалт Берлинд болно.

Олимпийн медаль авсан бүх тамирчид болон өвлийн спортын тив дэлхийн аваргын медальтнууд нийт зуугаад тамирчин Мароккод далайн эргийн “Agadir dahi” амралтын газар 9 сарын 23-наас 30-ны хооронд Германы Спортыг дэмжих сангийн урилгаар амарсан. Тэнд олон сарын турш өөрсдийгөө сойсон тaмирчдын бие сэтгэлийн алжаалаа тайлахад нь чиглэгдсэн янз бүрийн арга хэмжээнүүдийг зохиож байлаа. Их сайхан амраад ирсэн.

Та Германы Спортыг дэмжих сан гэж байгууллагын тухай дурьдаад байна. Энэ байгууллагын талаар танилцуулвал?

Энэ нь төрийн бус байгууллага, Санхүүжилтийн хувьд 65% өөрийн зохион байгуулсан үйл ажиллагаа, арга хэмжээнүүдээсээ олсон орлого, 20 % TV Lottorie, 15 % энэ байгууллагын тусгай захиалж хийлгэсэн спортын загвартай шуудангийн маркны орлого ус тус байдаг. Энэ сан нь 1967 онд үндэслэн байгуулагдсан. Түүнээс хойш 40.000 гаруй тамирчдийг тэтгэн дэмжиж ирсэн ба өнөөдөр Олимп, тив, дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээний медальтнуудын 90 хувь энэ сангаас тусламж авдаг. Сангийн зарлагын 73% тамирчдыг дэмжин тэтгэх, 15% төрөл бүрийн арга хэмжээнүүдийг зохион явуулах, 6% орон тооны ажилтнуудаа цалинжуулах, 5% маркетингийн үйл ажиллагаанд үлдсэн хувь нь татварт тус тус зарцуулагддаг. “Sporthilfe” нь 500 спортын төрлийн 3.600 тамирчид болон 600 спортын дотуур байруудыг ивээлдээ авч тэтгэдэг.

Лондонгийн Олимпод медалийн өнгөө хувиргахаар уралдаж таарна. Германтай ойр тул газар нутаг, уур амьсгалын таатай нөлөө үзүүлэх талтай байж болох юм даа

Лондонгийн олимпод оролцох бодол тэмүүлэл байлгүй яахав. Мэдээж амжилтаа ахиулахын төлөө өрсөлдөнө.

Буудлагын спорт харьцангуй нас нөлөөлдөггүй спортуудын нэг. Гэхдээ л олон жил ингэж өөрийгөө сойж тэмцэлдэнэ гэдэг бие сэтгэлийн том шалгуур байж таараа. Энэ спортоор Монголд олон залуус, бүр 30 гарсан залуус хичээллэж эхэлж байна гэж сонссон. Ер нь энэ спортын өвөрмөц онцлог энэ спортоор анхлан хичээллэгч нарт захиж хэлэх зүйл?

Тэсвэр тэвчээр онцгой чухал. Буудах амархан онох хэцүү гэж бид ярьдаг юм. Хүч тамираас илүү оюуны төвлөрөл, сэтгэлийн хүч, тэмүүлэл их хэрэгтэй. Зөвхөн нэг сумаар буудахын тулд маш олон зүйлийг анхаарна. Буудлага гэдэг зөвхөн зогсоод буудах асуудал биш. Буудахын тулд бие сэтгэлийн их бэлтгэл хэрэгтэй. Тэсвэр тэвчээр сургах спорт юм даа. Гар бууны төрөлд гэхэд 1 кг гаруй жинтэй бууг тэмцээн дээр 40-60 удаа өргөж, 1кг гаруй даралттай гохоор буудахад биеийн зөв байрлал, буудахад амар чөлөөтэй байх мэдрэмж зэргээ олж тогтоох, хөгжүүлэх хэрэгтэй байдаг. Биеийн тэнцвэрийг хадгалах, биеийн болон гарын хөдөлгөөнийг багасгахтай холбоотой тусгай хүчний бэлтгэлүүд хийдэг. Мөн зөвхөн буутай дасгал сургуулиас гадна холын зайн гүйлт, цанаар холын зайд явах, сунгалт, чийрэгжүүлэлтийн дасгал гимнастик хийдэг. Мөн зарим нэгэн тамирчид сэтгэл зүйн тусгай бэлтгэлүүд ч бас хийнэ. Ингээд дэлгэрүүлвэл их олон жижиг зүйлс гарч ирнэ.

Монголдоо буудлагын спортыг улам бүр хөгжүүлэх талаар зүгээр суудаггүй гэдгийг тань Ундралбат дасгалжуулагчийн ярилцлагаас харсан. Ямаршуухан төслүүд хэрэгжүүлж байна даа......

Буудлага спортыг Монгол улсад нэр хүндээ олох цаашид улам цэцэглэн хөгжүүлэхэд олон залуу халаа тамирчдыг хамруулан спортын амжилтыг нь олон улсын тавцанд гаргаж ирэхийн тулд Герман улс дахь болон олон улсад байгаа энэ спортын үйлдвэрлэл, худалдааны байгууллагуудтай улам нягт хамтран ажиллана.

Тамирчид харилцан солилцох, хамтарсан бэлтгэл, уралдаануудыг зохион байгуулах зэрэг хамгийн энгийн зүйлсийг дурьдаж болно. Энгийн боловч эндээс маш их өгөөж гардаг.

Мөн Герман улсаас Монголын буудлага спортод оруулсан хувь нэмэр их. Цаашид ч туслах болно гэдгийг Германы буудлага спортын хороо илэрхийлсэн ба хэд хэдэн туслалцаа өгөөжийг нь манай тамирчид эдэлж хэрэглэж байгааг харж сонсож суухад бахархалтай байдаг.

Та дандаа л буудаад байдаггүй байх. Чөлөөт цагаа хэрхэн өнгөрөөдөг вэ.

Найз нартайгаа биечлэн болон цахим ертөнцөөр уулзаж, хууч хөөрч суух сайхан байдаг. Гэртээ тухлан суугаад DVD үзэн, оройг тавтай өнгөрөөх дуртай. Xарамсалтай нь тийм орой нь ховорхон юм даа.

Хэвлэл мэдээллийн хуудсуудаас Таныг гадаад улсын иргэн болсоныг, Гадаад улсыг төлөөлөн уралдаан тэмцээнд оролцож буйг олон янзаар хүлээж авч бичиж байгаа нь харагддаг. Ер нь хэнийг Монгол хүн гэх вэ? Монгол хүн байна гэдэг таныхаар?

Хүн хүний Монгол байх, бусдыг Монгол гэж үзэх янз бүр байдаг биз дээ. Янз бүрээр бичсэн л харагддаг. Миний хувьд - Би Монгол хүн - Монголд төрсөн өссөн хүн болгон л Монгол - Түүнчлэн олон үеэрээ гадаадад төрж өссөн Монгол биш нэрээр дуудуулж яваа ч хэл соёлоо хадгалж үлдсэн хүмүүс ч Монгол. Монголоороо бахархаж Монгол хэлээ марталгүй хэрэглэж яваа Монгол туургатнуудтайгаа 2006 онд Улаанбаатар хотноо анх уулзалдахад сонин сайхан байсан. Монгол хүн зоригтой, шийдэмгий хөгжилтэй зочломтгойгоороо алдартай шүү дээ.

Moнгол руугаа хэр ойр ойрхон явж байна даа. Олимпоос хойш ухасхийж амжаагүй байгаа байх аа?

Нутагтаа жилдээ нэг очоод байдаг даа. Олимпоос хойш очиж амжаагүй яваа. Одоо энэ 11 сарын эхээр очоод хэд хоноод ирнэ дээ. Тэнд бас медалиа угаана. Хөлс хүч шингэсэн энэ медалиа найз нөхөд, хөгжөөн дэмжигч нартайгаа хамтдаа тэмдэглэнэ дээ.

Цаг зав гарган ярилцсан танд баярлалаа. Нутагтаа сайхан амраад эрч хүч аваад ирэхийг ерөөе.

Баярлалаа. Та бүхэнд ч бас энэ дэлхийн хаана ч юу ч хийж явлаа өөрийгөө Монгол гэдгээ мэдэрч бахархаж ихийг хийж бүтээхийн ерөөл дэвшүүлье!

---

(1). Silberne Lorbeerblatt (Silver Bay Laurel Leaf-Мөнгөн Мөчир) шагнал нь Германы спортын хамгийн дээд шагнал. 1950 онд Германий ерөнхийлөгч Теодор Хоисс санаачлан бий болгосон, спортын өндөр амжилт удаа дараа гаргасан баг, тамирчдад олгодог. Мөн спортод хувь нэмрээ оруулсан үлгэр дуурайл болохуйц хүнд хүндэтгэл үзүүлэх байдлаар олгож болно. Олон улсын тэмцээнүүдэд олон удаа медаль авах гэсэн заалтаас ангид тооцогддог нэг зүйл нь Олимпийн болон Параолимпийн тоглолтод алт болон бусад медаль авсан тамирчдад олгох нөхцөл юм. Мөн дэлхийн хөл бөмбөгийн аварга шалгаруулах тэмцээн гэх мэт онцгой нэр хүндтэй спортын төрөлд түрүүлсэн бол өгч болно.

Германий Олимпийн хорооны ерөнхийлөгч тухайн тамирчныг тодорхойлон Герман улсын ерөнхийлөгчид өргөн барьдаг. Энэхүү хүсэлтийг Германий ерөнхийлөгчийн төлөөний алба, Германы Спортын асуудлыг хариуцдаг үүднээсээ Холбооны Дотоод Хэргийн Яам тус тус нягталж үзнэ. Холбооны Дотоод ХэргийнЯам нь Холбооны Бүгд Найрамдах Герман Улсын Үндсэн Хуулийн 58 дах зүйлийг үндэслэн батламжлан гарын үсэг зурснаар шагнал эзэндээ очих боломж нээгдэнэ.

Мэдээллийн сурвалж: http://en.wikipedia.org/wiki/Silbernes_Lorbeerblatt

Сайн сайхан амьдрахын нэг гол үндэс нь боловсрол...

Саяхaн нэгэн зар ирсэн нь Лондонд KIWI гэдэг хамтлаг ирж тоглоно гэсэн мэдээ байв. MNGBridge-ийн Даваажаргалтай 7 сард уулзахад “...хичээл номондоо сайн ч төлбөрийн чадвар муутайгаас хүссэн сургуульдаа орж сурах боломж нь бүрдэхгүй байгаа өнчин ядуу хоёр хүүхдийн байр сургалтын төлбөрийг нь даан ивээн тэтгэх зорилготой Далайд Дусал Нэмэр төсөл боловсруулсан юм. Төслийн хүрээнд Монголоос нэг хамтлаг урьж авчирч тоглуулан сан бүрдүүлэх санаатай” хэмээн ярьж байсан нь санаанд орж түүнрүү залгатал энэ тоглолт түүний төслийнхөө хүрээнд зохиож буй нэг ажил нь байж. Ингээд бодож санаснаа ажил хэрэг болгож яваа түүнтэй хэдэн хором хөөрснөө сонирхуулая

Амралтын агшингууд

Худгийн дэргэд: Адуу үхэр услалцахаар ирлээ.

Нутгаас тээсэн бодол

Өвс хийгээд ус ховордвоос мал үл тогтоно
Үнэн хийгээд шударга ёс ховордвоос хүн үл тогтоно

"Үнэн" - ил биш бас тодорхой биш

Эргэн тойрноо харлаа, сонслоо, бодлоо - их ч хайлаа
Эрэлд хатааж, ийш тийш зүг төөрүүлсэн "үнэн"-ийг би гаднаас, бусдаас олохгүйгээ мэдрэв
Өөрөөдөө өнгийж түүнийг бас эрлээ, харин тэгтэл
Ил гаргаж "энэ" хэмээн хэлэх аргагүйгээр элдэв "төлөвт" байнга хувиран тэнд "нуугдаж"... өөрөө ямагт боловсрох хэрэгтэйг ухаарав.

Төгсгөлгүй орчлонд Зөвийн үргэлжлэл байхсан даа

Үг маань зөв зүгийг л заагаад орхидог байгаасай, үйлс нь бүтнэ ээ үглэхийн хэрэг юун
Үйлс маань зөв явдлын л замд нийлдэг байгаасай, амжилт гарна аа адгахын хэрэг юун

Миний мэдэх Заагий

Цахим Өртөө сүлжээгээр дамжин гадаад дотоодод суугаа хийж бүтээх, улс орноо хөгжил дэвшлийн шинэ шатанд гаргахыг хүсэгч олон сайхан залуустай эчнээ танилцан нөхөрлөж ирсэн билээ. Зарим маань тэрхүү бодол хүслээ ажил үйлс болгохоор эх нутагтаа очин хийж бүтээж тэмцэж эхлээд буй. Түүний нэг нь 2000 оноос тус сүлжээнд Амбугайтний Заагий нэрээр санал бодлоо бичиж ирсэн, тухайн үед Унгар улсад суралцагч, өдгөө Монголчуудад хэдий нь танил болсон Хууль зүйн ухааны доктор, Иргэний Хөдөлгөөн намын дарга Жалбасүрэнгийн Батзандан юм.

Заагийг нутаг буцсаны дараахнаас л
... Батзандан Эрүүл Нийгэм Иргэний хөдөлгөөнийг нөхдийн хамт санаачилж жагсаал зохион байгуулж байна..., Батзандан эрх баригч нартай тэмцэж байна..,. Батзандан бол гадны хүчний турхирсан нөхөр...,Батзандан Нам байгуулж даргаар нь томилогджээ.., Батзандан нэр дэвшсэн сонгуулийн тойрог дээрээс санал аваад зугтжээ..., Батзандан 7 сарын 1-ны үймээнийг санаатайгаар зохион байгуулсан хэргээр татагдан эрүүгийн хуулийн зүйл ангиудаар тулгагдан Ганц худагт хоригдож байна... Батзандан тэндээ өлсгөлөн зарлажээ..., хэмээсэн баттай батгүй, оносон зөрсөн үнэн худал олон мэдээ тасрахаа больсон нь тэрээр ердийн нэг Заагий бус хийсэн бүтээсэн, ярьсан хэлсэн нь түмний нүдэнд, хэвлэл мэдээллийн хараанд байнга байх болсны гэрч. Ямар зүйлийг нь ямар хэлбэрээр мэдээлж хэрхэн түмэнд хүргэх нь түүнээс хамаарахыг огтоос байж. Олонд танигдахын зовлон энэ байдаг байх. Түүний хийж зорьж буй нь нийгэмд олонд чиглэсэн тул энэ бол тойрох ч аргагүй зүйл биз.

Харин миний мэдэх Заагийг түүний цахим өртөөгөөр бичиж байсан нийтлэлүүд, хувийн шугамаар харьцаж байсан хэмжээндээ би сэтгэлдээ төсөөлж түүний ажил үйлсэд амжилт ерөөн итгэж суудаг нэгэн. Анд маань хэргийн учир баригдан хоригдож гяндангийн адар ширтэн суухуй энэ цагт яахан дуугай сууж зүрхлэхэв. Буруу зөвийг нь барин тавин нотолж эс чадах ч сэтгэлийн дуудлагаар хэдэн мөр хэлхэвээ.

---

Заагийгийн цахим өртөөнд нийтлүүлсэн анхны нийтлэл Асуултад хариулж байна нэртэй, АН-ын Удирдах Зөвлөлийн гишүүн Э.Бат-Үүлийн тэр үеийн олон нийтийн сониноор тавьсан асуултуудад хариулт болгон бичсэн бүтээл нь байв. Уг нийтлэлдээ тэрээр шударга ажиллагаатай эрх зүйт төрийг байгуулахын чухлыг, эс тэгвээс бид 90 оны эхэнд хийсэн Ардчилсан хувьсгалын олон үнэт зүйлээ алдаж болохыг сануулсан, МАХН яагаад 2000 оны сонгуулиар төрийг дангаар удирдах хэмжээнд томорч ирснийг тайлбарлан анхааруулсан, тийм нөхцөл үүсэхэд хүргэсэн Ардчилсан намын алдаа эндэгдэлийг ч хайр найргүй шүүмжилсэн байдаг. Тэрээр нийгэмд бугшаад буй элдэв болж бүтэхгүй зүйлийг угшил гарал хийгээд бүрдээд буй тогтолцоотой нь холбон тайлбарлаж зоригтой дуугарч чадаж байлаа.

Заагий энэ нийтлэлдээ:

“Ер нь ардчилсан ололтуудаа хуулиар чанд баталгаажуулж, нийгмийн шинэчиллийн аливаа процессийг эрх зүйн зохицуулалтанд оруулж чадаагүй цагт өнөөдрийн өгсөн өөхний амтыг ард түмэн хэзээ ч мэдрэхгүй юм.!!!!”
хэмээн цохон тэмдэглэсэн байдаг

МАХН-ын тухайд:

1996-2000 онд МАХН сөрөг хүчний үүргээ дэндүү сайн биелүүлсэн төдийгүй заримдаа ч бүр дэндүүлж байсан. Тэд бол дал гаруй жил коммунист арга барилд суралцсан тул амин хувийнхаа эрх ашигийн төлөө ард түмнээ ч золиослож чадна. Энэ бол тэдний уг чанар нь бөгөөд үүнээсээ салж хэзээд ч чаддаггүй юм.

хэмээн анхааруулж харин тухайн үеийн өөрийн нам Ардчилсан Намын алдааг

Нөгөө талаас бид сонгочдын сэтгэл зүйд үл нийцэх олон үйлдэл хийж өөрөө өөртөө дайсан хурааж байлаа.
Жишээлбэл: Нийгмийн сэтгэл зүйд эрүүгийн этгээд хэмээн хүлээн зөвшөөрөгдсөн зарим хүмүүсийг бид намаасаа нэр дэвшүүлж өөрөө өөрсдийгөө балалж байсан юм.
Шүүхээр гэмт хэрэг үйлдсэн нь нотлогдчихсон, шүүхийн шийдвэр гарчихсан байхад намаасаа, намынхаа бүлгээс хөөх нь битгий хэл толгойг нь илж, найзан дундаа назгайрч байлаа шүү дээ, хэсэг нөхдүүдтэйгээ, бид. Нам бол гэмт хэрэгтнүүдийн үүр биш, харин гагцхүү дор хаяж ёс суртахууны үндсэн хэм хэмжээг сахиж чаддаг, хатуу чанд сахилга баттай улс төрийн бүлэглэл байх ёстой бөгөөд үүнийг ч бид ард түмэнд байнга харуулдаг байх хэрэгтэй.
Бид эрх зүйн зохицуулалтаа нарийн хийж, нийгмийн суурь хөрсөө сайн бүрдүүлж, нийгмийн зөвшилцөлд хүрээгүй байхдаа улс төрийн эрсдэл ихтэй банкны шинэчилэл, их хувьчлал гэх олон том асуудалд хошуу дүрж байлаа. Энэ нь ч нийгмийг хангалттай бухимдуулж, сөрөг хүчнийг ажилтай, өөрсдийгөө ажилгүй болгоход чухал нөлөөлсөн.
Мөн бидний 2000 оны сонгуулийн ялагдал эртнээс тодорхой мэдрэгдэж байв. Сонгуулийн хуульд өөрчлөлт оруулж мажоритар системийг халж пропорциональ болон үлдэгдэл тоолох системийг авч чадсан бол өнөөдөр дор хаяж парламентын 15-20%-ийг эзлэх л байсан.
Бид сүүлийн үед хууран мэхлэгчдийн тухай их ярьж араараа тавиулсан авгай шиг уйлан дуулан чарлах боллоо.
Аргагүй юм,.. бид шүүхийн системдээ өөрчлөлт хийж нийгмийн шударга ёсны үнэлэмжийг дор хаяж системийн онолын дагуу 5% -иар ч өсгөж чадаагүй шүү дээ.
Бидний үед хууль тогтоох байгууллага маань ч хуралдаж чаддаггүй, хууль, цагдаа нь хүртэл хувьд бараг гарчихсан байлаа.
Ийм сайхан боломжуудыг бид коммунистуудад бүрдүүлж өгсөн юм. Тэд ч үнэхээр сайн ашиглаж чадсан. хэмээн ил цагаан шүүмжилж байлаа.

Тухайн үед нийтлэлийг нь уншаад “бас л цөстэй эр байна шүү” хэмээн бодож байсан ч энэ бүгд өнөөдөр Монголд бүрдээд буй нийгмийн ээдрээтэй нөхцөл байдлын уг үндсийг тэр цаг үед тун сайн олж харж байсныг гэрчилнэ.

Заагий аль 2002 онд ардчилалыг баталгаажуулахад иргэний хөдөлгөөн хэрэгтэйг өгүүлж “Эрvvл нийгмийн төлөө” хөдөлгөөнийг эрчимтэй өрнvvлцгээе!!! нийтлэлээ олонд хүргэж байсан. Тэрээр манай нийгэм хууль ёсыг дээдэлдэг шударга үнэн тогтолцоотой байх аа хэдий нь болисныг хэлж Ийм үед Та өөрөө өөрийгөө сэрээхгүй бол өөр хэн ч таныг сэрээхгүй шvv!!!.хэмээн анхуулж иргэний нийгмийн хөдөлгөөн хэрэгтэйг

...Бид агуулга руу чиглэсэн реформ хийхийн тулд юун түрүү нийгмийн ухамсарт хандсан бодлого зайлшгүй явуулах шаардлагатай байна. Ингэснээр бид нийгмийн тогтолцооны гажигт шүүмжлэлтэй хандаж, мөн ард түмний сэтгэлгээнд оршиж буй ухамсрын доройтол, ёс суртахууны хямралыг арилгаж чадах юм. Чингэхдээ улс төрийн бүлэглэлүүдийн эрх ашгаас ангид байж нийгмийн эрүүл бус тогтолцоо, түүний гажигт шинжлэх ухаанч байр суурьнаас хандаж нийгмийг хамарсан нийтийн хөдөлгөөнийг өрнүүлэх хэрэгтэй ...

хэмээн тайлбарлан ухуулcaн байдаг.

Тэр мөн газрын тухай хуулийн хэлэлцүүлэг явагдаж байх үед Газар хувьчлал ба бэсрэг шүүмжлэл нэртэй нийтлэлээрээ мэрэгжлийн хүний санал бодлоо хэлж “... Эндээс дүгнэж хэлэхэд өнөөгийн Монгол улсад газар хувьчлалын хууль хүчин төгөлдөр болсны дараа газрын харилцаатай холбогдож шинээр үүсэх олон тооны захиргааны хэргийг шударгаар шийдэх байгуулалын тогтолцоо үндсэндээ алга байна.!!!” хэмээн хэлж байлаа. Газрын тухай хууль батлагдаж газар хувьчилагдсанаас хойш үйл явдал хэрхэн өрнөсөн, төрийн албаныханы хувьд эрх мэдлээ ашиглан хийдэг хамгийн том наймаа газар болсныг одоо хэн үгүйсгэхсэн.

2004 оны 1 сард өгсөн Зоригийг алах сонирхол нэртэй ярилцлагадаа удахгүй болох сонгуулийн хууль, хэрэгжих хөрс, захиргааны шүүхийн хуулийн ач холбогдол, анхаарууштай тал, Их хурлаас баталж буй хуулиудын улс төрийн шинж хийгээд утга агуулга, нэг намын дарангуйлал тогтож буй бодит байдал , улс төрийн аллагын учир шалтгаан, жижиг улсын Том бодлого хэрэгтэйн тухай гээд олон зүйлийн талаар санал бодлоо хэлсэн байдаг.

Тэрээр 2004 оны сонгуулийн өмнөхөн Ардчилал ба МАХН-н дарангуйлал нийтлэлдээ МАХН-ийн эрх барьсан 4 жилийн туршид төр нийгмийн харилцаанд гарсан өөрчилөлтийг нэгтгэн дүгнэж бичиж байлаа.

Товчоор хэлбэл Монгол улс дан ганц дарангуйлагч намын систэм, түүнд үйлчилдэг төр, нийгмийн эрүүл бус удирдлагын тогтолцоо руу эргэлт буцалтгүй орчихлоо...
....Иймээс эцэст нь хэлэхэд хүн төрөлхтөний үнэт зүйл болсон ардчилсан төр нийгмийн ололтуудыг үгүйсгэх, улмаар төрийг нийгмээс, нийгмийг иргэдээс, намыг төрөөс дээгүүрт тавих улс төр, ёс суртахууны эрх Монгол улсад хэнд ч байх ёсгүй ба бидэнд зөвхөн хариуцлагатай төр, хариуцлага хүлээдэг төрийн албан тушаалтан хэрэгтэй болохоос, шүтдэг төр, залбирдаг төрийн сүлд, дээдлүүлдэг төрийн албан тушаалтан, хуулийн дарангуйлал хэрэггүй гэдгийг хатуу сануулах байна.

хэмээн бичиж байсныхаа дараахан тэрээр Монгол явсан санагдана.
Гадаадад байхдаа ярьж бичиж байгаад нутагтаа очоод “сураг тасардаг” бидний олонхи шиг байлгүй тэрээр үнэхээр тэмцэж эхэлсэн нь удалгүй сонсогдож хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлүүдээр ч олон янзын мэдээлэл цацагдах болсон билээ. Үүнээс цаашихыг нь уншигчид дэндүү сайн мэдэх тул элдэв тайлбар хэрэггүй байх.

Хоёр жилийн өмнө нутагт амарч явахдаа Цахим Өртөөний гишүүдийн уулзалт дээр Заагийтай анх нүүр тулж цөөхөн хором ярилцаад өнгөрсөн. “Эд нартай ёстой үзэлцэж байна аа хө. Нийгэм дэндүү заваан болсон байна шүү” хэмээн өгүүлэх омголон түүнийг “за бас дайчин эр юм даа” гэж бодоод л өнгөрснөөс ямаршуухан хатуу бэрхийн дундуур явааг нь асууж шалгаах ойлгох ч цаг боломж байсангүй. Түүнээс хагас жилийн дараа дахин Монголд очихдоо Цахим Өртөө Холбооны гишүүдийн хурал дээр таарав. “Гудамжинд их жагслаа. Нийгмийг сэрээлээ. Үүргээ гүйцэтгэсэн гэж бодож байна. Одоо жаал сууж бодох бичих болно. Цахим өртөөндөө бас хамаагүй юм бичээд байж болохгүй байсан юм. Одооноос идэвхитэй оролцоно оо. Цуврал лекцийн нэгийг нь өөрийн олон жил судалж буй Франчайзийн чиглэлээр тавина” хэмээн амлаж БРЭНДИЙН БИЗНЕС БА ФРАНЧАЙЗ СИСТЕМ ГЭЖ ЮУ ВЭ? нэртэй лекцийг нийтэд уншиж байсан билээ.

Тиймээ тэр нөхдийн хамт байгаа ахуйдаа дасаад унтаж байсан нийгмийг ямартай ч сэрээж чадсан гавъяатайг нь өдгөө судлаачид дүнгэж байна. Жагсаж тэмцэж явсан нөхөд, үзэл бодлыг дэмжигч нарынхаа хамтаар удалгүй Иргэний Хөдөлгөөн Нам байгуулж даргаар нь томилгодон ардчилсан нийгмийн эрх зүйн тогтолцоог нь боловсруулах үйлдвэр болсон Их хуралд орж байж үзэлцэх тэмцлийн дараагийн замаа сонгосныг нь сонсоод битүүхэндээ дэмжиж л суулаа. Харамсалтай нь сонгууль ч цэвэр сайхан явсангүй, булхай залихай ч хэрээс хэтрэн ард олныг бухимдуулж 7 сарын 1-ний үймээн самуун өрнөж, тэрээр ял асуугдан хоригдоод байна

Залуу хүнд алдсан оносон, яарсан туйлширсан, бусдын олз болсон гээд олон л явдал тохиолдоо байх. Заагий тэр бүгдээсээ сургамж авч тэмцлийн хат улам сууж яваа, анх бичиж бодож байснаасаа хазайж гуйваагүй гэдэгт нь итгэдэг. Заагий одоо түмний хүн болсон тул хэн бүхэнд түүнийг үнэлэх үнэлэмж дүнгэлт, өөр хоорондоо маргалдан мэтгэлцэх шалтгаан бий. Харин би өөрийн мэдэх Заагийгийн тухай л бичиглэсэн минь энэ.

Тэрээр хатуу бэрх ч тэмцэгч хүний үзэж туулдагийг үзэж явна. Үзэл бодол, итгэл үнэмшилдээ үнэнч байж нийгмийн бурангуй бүхэнтэй тэмцэх тэмцэлд энэ бүхэн нь туршлага болон нэмэгдэж улам бүр хатуужин батжих нь дамжиггүй. Чамайг, та бүхнийг шинэ үеийн залуус улам бүрээр дэмжин нягтран хүрээлнэ гэдэгт бүү эргэлз!

Сэтгэлийн зул өргөе

Нутгийн заан, эрхэм ах, сэтгэлд дотно эгэл анд маань цэл залуухан насандаа мөнх бусыг үзүүлжээ. Өглөө дүү маань холбогдоод “Ганаа ах урьд шөнө ойчлоо. Бид энд ажил ихтэй байна. Гэнэт бие нь муудаад сэхээнд очоод өнгөрсөн байна”. хэмээн хатуу хорвоогийн энэ гашуун мэдээг дуулгав. Хий л уймран самгардахуйг хүү маань ажижээ. “Daddy what happened?” хэмээн асуухад нь ухаан сууж амжаагүй хүүдээ “Миний хүү санаж байна уу Монголд очихоор дагуулаад явдаг бөх ах байсандаа. тэр ах нь нас барсан байна” хэмээн хоолой зангируулан хэлсэнсэн...

Хол суугаа болохоор ялтайв, харууслын нулимс сэтгэлдээ асган блогтоо л дурсамж хайлж сэтгэлийн зул өргөе дөө.

Төв аймгийн Алтанбулаг сумын харъяат, чөлөөт бөхийн Олон Улсын Хэмжээний Мастер, Ази тивийн аварга, үндэсний бөхийн Монгол Улсын Заан Рэнцэнхүүгийн Гансүх хэмээн цоллуулж наадамчин олноо, нутгийн түмнээ олон жил галтай цогтой барилдаанаараа баярлуулсандаа заан маань. Галтай начин байлаа, заан болоод цолондоо хэт ханачихлаа даа хэмээн үеийн бид бас үглэдэгсэн. Тэрээр үнэхээр "би эртээд энэ хүний зүүн хөлийг нь авч хаясан одоо баруун хөлийг авч хаяна" гэж гараад аваад л хаячихдаг галтай начин байсан юм. Зааны тааварт жил бүр л багтаж хэдэн жилийг үдэж билээ.

"Багад нь "хувдай заан" хэмээн настнууд өхөөрддөг байсан юм. Миний хүү заан болно оо" хэмээн өгүүлж түүний ээж, Цэвээнжав эгч маань хүүдээ урам өгнө. Сэтгэл нь цагаан болохоор зориж явсан нь тохиол бүрдээд болдог л юм билээ. Түүнийг Начин цолтой байхаас бид нэг байранд амьдарч жаргал зовлонгоо хуваалцаж Заан болох жил нь цэнгэлдэх дотор дээлийх нь захыг мушгин суусансан. 1994 оны Улс хувьсгалын 73 жилийн ойгоор энэ эрхэм цолонд хүрсэн дээ.

Идэр залуу насандаа үргэлж шахам хамт байсан бидэнд хуваах дурсамж дэндүү ихээ.

2 насаар ах тэрээр намайг үргэлж "миний дүү" хэмээн дуудна. Номын мөр голдуу хөөсөн намайг Монгол бөхийн амтад оруулсан хүн Ганаа заан маань.
Заанаараа дамжин үе үеийн олон сайхан бөхчүүдтэй танилцах, үерхэн нөхөрлөх үүд хаалга нээгдсэнсэн.

Хувь тавилангийн эрхээр 10 гаран жилийн тэртээ хүний нутгийг зориход эсэргүүцэж эгдүүцсэн хүн олон байсан ч заан маань л сэтгэлийн дэм өгч байсан цөөхөн хүний нэг байж билээ.

Талийгаач маань хүнтэй далд бодолгүй харьцдаг сүү шиг цагаан сэтгэлтэй, өөрийгөө мартаж өрөөлийн төлөө явдаг дэндүү тусархуу нэгэн байсаан. Багаасаа өнчин өрөөсөнгийн зовлонг үзсэн, басхүү өөрийн хүч авьяасаар олны хүндлэлийг хүртсэн хүний хувьд хүнийг их бага гэж ялгах нь үгүй, түмэнтэйгээ явбал болно доо хэмээн өгүүлж хүн бүрт л юухнаар болов туслахсан хэмээн чармайдаг нэгэн байлаа.

Нутаг усныхан маань Гансүх заанаа Монгол бөхөө хүндэлдэг сэтгэлээрээ ч, цагаан сэтгэлтэй тусч хүнийх нь хувьд ч их хүндлэнэ. Заан маань ч нутгийнхныгаа их бага, эр эм гэж ялгалгүй өвдсөн хавдсан хүн л байвал тэвэрч гүйгээд эмнэлэг бараадуулж эмч домчид үзүүлдэг нэг давхар ажилтай байсансан.

Энэ нь олонтойгоо явдаг түүнд зөвхөн нутаг нугахнаараа ч тогтдоггүй үйл байв. Саяхан Лондонгийн наадамд бэлтгэж байсан шинэ үеийн залуу бөхчүүдтэй хөөрөлдөж суухад Өвөрхангай аймгийн харъяат аймгийн начин Цэвэлдорж “Гансүх ах ёстой их бага гэж ялгахгүй шүү. Биеэ үзүүлэх гээд эмнэлэг дээр очиход гараас хөтлөөд л эмч нартаа үзүүлээд явуулчихдаг юм. Ёстой тусархуу” хэмээн өгүүлж байсан...

АНУ-д суугаа чөлөөт бөхийн Ази тивийн аварга Сэргэлэнбаатар андаас 6 сарын сүүлээр нэг яаралтай хэмээн анхааруулсан имайл ирсэн нь “Гансүх маань тааруухан сэхээнд байгаа юм байна. Би сая ярилаа. Чамайг ярь гэсэн шүү” хэмээжээ. Даруй залгатал дуу нь нилээд цаах нь боловч инээд наргай яриад сэтгэл санаа нь өөдрөг. Эм тариа юу хэрэгтэйгээ дуулган, хүүхэд шуухад нь өсөж буйг өгүүлэн суусансан. Хэдэн хором яриад хэт ядраахаас нь эмээн “тэнхрэхээр тань ярья даа” хэмээгээд өндөрлөсөн маань бидний дуу хоолойгоо сонсолцох сүүлийн боломж байсныг яахан мэдэхэв.

Наадмын өмнөхөн харин “гэртээ интернеттэй болсон” хэмээн яахоогийн чатаар холбогдон “удахгүй микрофон олоод тухтай ярина аа. Наадам сайхан болох янзтай байна. Хүү маань наадмын бэлтгэлд бөхчүүдтэй гарсан. Надаас том болсон шүү” хэмээн мессэждэв. Харин 11-ний орой “Наадам их сайхан болж байна. Хүү маань 2 давсан байна. Маргааш 3-ийн даваанд гарна даа” хэмээн их л баяртай зурвас үлдээснийг нь олж уншин, эх нутагтаа байгаагүй наадам наадмын нарийн чамин сонинг заанаасаа сонсдог жаягаараа “за наадам өнгөрөөж байгаад нэг тухтай залгая даа.” хэмээн бодож алгуурласан маань дэндүү ташаа бодол болсныг мэдэж хожимдон гэмшивч үл баран гашуудан суучихуй.

Хүний хорвоод ахархан ч гэлээ дуудах алдар, дуурсах нэртэй, түмэн олондоо хайрлагдан дурсагдах сэтгэл зүтгэлтэйгээр амьдарч чадсан түүний гэгээн дүр бөхөө дээдэлдэг Монгол түмний сэтгэл зүрхэнд үүрд мөнх орших болно.

Сайн төрлөө олж төрөх болтугай

Ум маани бад ми хум

Хосын тавилан

Нэг хүмүүн хоёр болохын бэрхшээл, давбаас
Хоёр хүмүүн нэг болохын жаргал

Монголд хийж бүтээх маш их нөөц бололцоо байна

Цахим өртөө сүлжээний ууган гишүүдийн нэг Даваабатын Сайнбаяр анд саяхан Монголд болж дүнгээ гарагсан "Дэлхийн цалин Монголдоо" уриатай CEO нэвтрүүлэгт амжилттай оролцож аман хүзүүдсэн билээ.

Цахимөртөөнд сурагч Сайнбаяр анх элсэж байсан бол өнгөрсөн 9 жилд тэрээр CEO хийх хэмжээнд хүртлээ өсөж боловсросныг энэ нэвтрүүлгийг үзэгчид, Сайнбаяр андыг дэмжигчид тодорхой харсан.

Ингээд Сайнбаяртайгаа хэдэн хором онлайн хөөрөлдсөнөө танд хүргэж байна

---

-Юуны өмнө Global CEO нэвтрүүлэгт амжилттай оролцсонд баяр хүргэе!
-Баярлалаа.

-Монголдоо байлгүй олон жил болоод нутаг буцжээ. Соёлын шокноосоо хэр хурдан гарав даа? Энэ нэвтрүүлэг богино хугацаанд улс орноо, хүн зоноо, тэр дундаа монголын бизнесийн ертөнцийг эргэж нээж ойлгоход ихийг өгсөн байж таарна.

-Соёлын шокноосоо бага багаар гарч байгаа. (инээв) Гэхдээ бүрэн гүйцэд гарахыг хүсэхгүй байна. Хэрэв бүрэн гарчихвал эерэг өөрчлөлт, шинэчлэлтийг авчрах мэдрэмж, хийх бүтээх эрмэлзэл маань зэврэх магадлалтай шүү дээ. Нэвтрүүлгийн явцад Монголынхоо нийгэм, бизнесийн ертөнцтэй илүү гүн танилцах завшаан гарсан гэж үзэж байна. Олон сайхан залуустай танилцаж, мөр зэрэгцэн хамтран ажиллаж, монголын бизнесийн олон салбарт ололт амжилт, дутагдлыг нь олж харах бололцоо олдсонд баяртай байгаа.

-Өөрөө АНУ-д ажил албатай, сургууль соёлтой байсан ч түүнээ орхин энэ нэвтрүүлэгт нэлээд эрсдэл хийн оролцсон. Нэвтрүүлэг үргэлжлэх туршид TV үзэгч, вэб хуудсаар дэмжигчдийн санал өөрт тань чиглэж байсан тул таныг үзэгчдийн хувьд түрүүлэгч гэж үзэж болох юм?

-Үгүй ээ, 16 оролцогч бид бүгдийг л тэд дэмжиж байсан. Энд намайг дэмжсэн бас дэмжээгүй бүх фэнүүдэд талархал илэрхийлмээр байна. Энэ 16 залуус бүгдээрээ л чадалтай залуус байсан.

Хувьдаа сүүлчийн давааны ялагдлыг харьцангуй тайван хүлээж авсан. Тухайн ажлын байранд миний зарим чадвар, зан араншин тохирохгүй байсан байж ч болно шүү дээ. Нөгөө талаас энэ нь надад илүү өргөн сонголт өгч байгаагаараа эерэг талтай ч байж магадгүй. Харин бидний 16 оролцогчид өөрсдийгөө нээх, өрсөлдөх бололцоог олгосон Капитал Группт хувьдаа их талархаж явдаг.

-Капитал Групп та дөрвийг дөрвүүлэнг нь компанидаа ажиллахыг санал болгосон гэсэн? Өөрт тань ямар санал тавьсан бэ?
- Тийм ээ, бидэнд маш сайхан санал тавьсан. Одоохондоо надад ямар санал тавьсныг хэлмээргүй байна. Ер нь бол CEO түвшний санал байгаа. Энд гэж хэлэхэд бидний 16 залууст бүгдэд маань төрөл бүрийн компаниудаас янз бүрийн санал ирж байгаа. Одоо юуны өмнө сайтар амрах, дараа нь сонголтоо хийх, бодох хугацаа хэрэгтэй.

-Тэгэхээр өөрөө АНУ-руу буцахгүй гэсэн үгүү?
-Эх орондоо амьдарч, хийх бүтээх цаг иржээ гэж бодож байна. Өчигдөр ажил руугаа имэйл бичээд Монголдоо үлдэхээр шийдэж буйгаа илэрхийлсэн. Хоёрт энэ нэвтрүүлэгт оролцчихоод буцаад АНУ явчихвал хүмүүс юу гэж ойлгох вэ? (инээв)

Гадаадад өөр шиг тань ажиллаж буй залууст хандаж юу гэж хэлмээр байна?
- Монгол оронд маань чадвартай, мэдлэгтэй, туршлагатай боловсон хүчний эрэлт хэрэгцээ бүх салбарт байгааг нэвтрүүлгийн явцад сайн ойлгосон. Монголд хийж бүтээх маш их нөөц бололцоо байна гэдгийг л хэлмээр байна. Чадвартай мэргэжилтэнг харьцангуй сайн үнэлдэг болсон цаг үе ч нэгэнт ирчихсэн байна. Энэ нэвтрүүлэг ч Монголын хүний нөөцийн үнэлэмж, цалингийн хэмжүүрийг эвдэхэд нэлээд том нөлөө болсон болов уу. Гадаадад суугаа залуучууддаа Монголдоо ирж ажиллахыг уриалж байна.Нэвтрүүлгийн талаарх сэтгэгдэл маань шинэ байгаа дээр гээд хувийн блог дээрээ (http://sainbayar.blogspot.com) Монгол залуустаа хандаж нэг зүйл өнөө өглөө бичсэн. Гэхдээ сурсан мэдсэн мэргэжлээрээ тухайн оронд хэдэн жил ажиллаад, тэндхийн компаний соёл, know-how-ыг мэдсэн цагтаа ирвэл бүр сайн. Зөвхөн дипломоо өвөртлөөд ирнэ гэдэг бол нэг талаас тийм ч хангалттай зүйл биш юм. Бас зүгээр хараар ажиллаж буй залуу хүмүүст хандаж хэлэхэд, хэрэв бололцоо л олдвол тэндээ хэл соёлыг нь сайн суралцаад, ямар нэгэн сургуульд заавал суралцаарай, мөнгө гэхээсээ орчин үеийн мэдлэг боловсрол л илүү чухал шүү. Нэгэнт мэдлэг боловсрол эзэмшчихвэл, мөнгө өөрөө тань дээр ирнэ шүү гэж хэлмээр байна. Яагаав, нөгөө "Баян аав, ядуу аав"-ыг бичдэг Роберт Киёосаки хэлдэг дээ: "Don't work for money, make money work for you" гэж.

-Нэвтрүүлгийн цаашдын дугааруудад санал болгомоор зүйлс?
-Мэдээж олон л зүйлс бий. Техник технолгийн хувьд ч, зохион байгуулалтын хувьд ч анхаарууштай зүйлс их бий. Би өөрийнхөө шүүмж, магтаалыг тухай бүрт нь тэдэнд нээлттэй хэлж ирсэн тул энд дэлгэх шаардлага байхгүй байх. Гэхдээ UBS-TV-ийнхэн болоод нийт зохион байгуулагчид маань чадлаараа сайн ажилласан шүү. Бид бултаараа л суралцаж бас хөгжиж байгаа улс.

-За, цаашдын ажил үйлсэд тань өндөр амжилт хүсье!
-Баярлалаа. Цахим Өртөөний нийт гишүүддээ сайн сайхныг хүсэн мэндчилье!

---

(Д.Сайнбаярын блогоос)

Хөх Монголын цоглог залуустаа
GLOBAL CEO нэвтрүүлгийн оролцогч Д.Сайнбаяраас

Сайн байцгаана уу, эрхэм анд нараа! Сайн байцгаана уу эрхэм фэнүүд, сургааль ерөөлөө хайрлаж ирсэн ахмад үеийнхэн болоод биднийг дэмжиж ирсэн хөх Монголын мянга мянган цоглог залуус аа!

“Дэлхийн цалинг Монголдоо” уриатай GLOBAL CEO нэвтрүүлгийн оролцогчид бид Монголын нийгэмд цоо шинэ уур амьсгал, цэвэр өрсөлдөөн, бүтээлч амьдрал, өөдрөг хүсэл тэмүүллийг илэрхийлэхийг зорьсны сацуу зурагтын өмнө суугаа олон мянган үзэгчдийн өмнө өөрсдийгөө нээж, бие биеэсээ суралцаж, заримд нь үлгэр дууриал болж оролцохыг зорьсон билээ.

Өдийг хүртэл нэвтрүүлгийн оролцогч бидэнд урам зориг хайрлаж, тусалж дэмжиж ирсэн нийт фэнүүддээ, мөн гадаадад суугаа зүс үл таних олон мянган хөгжөөн дэмжигчиддээ гүн талархал илэрхийльюү!

Бүтэн хоёр сар хагас хугацаанд бидний 16 залуус нойр хоолоо хасан байж, инээд баясал, харамсал гуниг, их ажлын ачааллыг бие сэтгэлээрээ мэдрэхийн хамт сэтгэл зориг нэгдэж, эрч хүчээр дүүрэн хамтран ажиллаж, гудамжны худалдаанаас эхлээд дэлгүүрийн сүлжээ, рестораны бизнес төлөвлөгөө, нийгмийн эмзэг давхаргад туслах хандивын компанит ажил, дэлхийн хөрөнгийн биржийн зах зээл, банкны шинэ үйлчилгээ, олон улсын тээвэр худалдаа, үл хөдлөх хөрөнгийн зах зээл, нийгмийг эрүүлжүүлэх эрүүл хүнсний цогц хөтөлбөр гэх мэт 9 даалгаварын турш өөр хоорондоо баг болон өрсөлдсөн юм. Монгол залуус маань нэгдэж чадвал ямар их үйл хэргийг, ямар богино хугацаанд хийж чадаж байгааг нотлон харуулсан нь бидний бахархал билээ!

Энэ бүхний эцэст Монголын шинэ үеийн төлөөлөл болсон ажил хэрэгч залуус бид улс эх орныхоо хөгжил дэвшлийн төлөө сэтгэл зориг нэгдэж, насан туршид зам нийлэх анд нөхөд болцгоосон юм. Нэвтрүүлгийн ялагчаар тодорсон М.Жадамба анддаа болон бусад шилдэг14 залуустаа сэтгэлийн угаас халуун баяр хүргэж, ирээдүйн их үйл хэрэгт нь өндөр амжилт хүсэн ерөөе!

Энэ дашрамд бидний залууст өөрсдийгөө нээж, таньж мэдэх, хамтдаа хөгжих бололцоог олгож, GLOBAL CEO нэвтрүүлгийг санаачлан зохион байгуулсан Глобал Удирдагч Сан, JCI Монгол, ивээн тэтгэсэн Капитал Групп, цаг наргүй ажилласан UBS телевизийн хамт олон, даалгавар гүйцэтгэх үе шатанд тусалж дэмжиж, хамтран ажилласан Монголын зуу зуун байгууллага, пүүс компаниудад нийт оролцогчдынхоо өмнөөс гүн талархал илэрхийлье!

Бидний залуус Монголын бизнесийн орчин болоод нийгмийн бусад бүх салбарт өөрсдийн оюун ухаан, мэдлэг боловсрол, ур чадвараа дайчлан ажиллах болно. Тийм ээ, ардчилалын үр шимээр харь нутагт эрдэм, эрдэнэ өвөрлөхөөр зорьж одсон бидний залуус эх нутагтаа БУЦАЖ ИРЛЭЭ! Бидний араас нөхөд маань ИРЖ БАЙНА! Харьд одсон Монголчууд маань БУЦАЖ ИРНЭ гэдэгт бид итгэдэг! Тун удахгүй Монголд мянга мянган залуус 50,000 долларын цалин авдаг үе ирнэ гэдэгт бид итгэдэг.

Гандах үедээ гандаж буй эх нутгийг минь услах хур бороо ирж айсуй!
Хөх Монголын цоглог залуус аа! Та биднийг ГЭРЭЛТ ИРЭЭДҮЙ угтаж байна!

Дорд мэхүйн ёсолсон,
Д.Сайнбаяр
2008.5.19 - 11:05:46 AM
Улаанбаатар хот

Британийн Монголчуудын уламжлалт “Монгол орны хөгжилд” чуулган амжилттай боллоо

Британийн Монголчуудын Холбоо, Элчин Сайдын Яам хамтран хийдэг “Монгол орны хөгжилд” уламжлалт чуулга уулзалтын 4 дэх удаагийнх 5 сарын 4-нд Лондон хотноо амжилттай болж өндөрлөлөө. Чуулга уулзалтад Улаанбаатар, Москва, Оксфорд, Кембриж, Манчестер, Лийдс, Брайтон, Шеффильдийн их сургуулиудад суралцдаг монгол оюутан, аспирантууд болон судлаачид илтгэл тавин нийт 70 орчим сонирхогчид хүрэлцэн ирж оролцов.

Энэ жилийн чуулга уулзалт тодорхой сэдэв сонгосон, цахим хэлбэрээр зарим илтгэлүүд тавигдсан, боксийн дэлхийн аварга сэтгэгдэлээ хуваалцсан, АНУ-ын Монголчуудын Монгол Судлалын II Бага Хурлаас Мэндчилгээ ирүүлсэн гээд өвөрмөц дурсгалтай олон үйл явдлаар дүүрэн болсныг мөн дурдууштай.

Чуулган БАЙГАЛЬ ОРЧИН сэдвийг сонгож, түүнд төвлөрөн бэлтгэл ажлаа хангасан байлаа. Иймээс ч хөтөлбөрийн дагуу эхний ээлжийн илтгэлүүд нь байгаль эхэд шууд нөлөөллөө үзүүлдэг уул уурхай, газар тариалан, аялал жуулчлал гэсэн 3 салбартай холбоотой байж, эдгээр нь Монгол орны байгаль орчинд үзүүлж буй нөлөөлөл түүний хор уршиг, эдгээр салбарыг зөв зүйтэй хөгжүүлэхэд шалтгаалах хүчин зүйлс, арга замуудын талаар саналууд дэвшүүлсэн.

Чуулганыг нээж элчин сайдын хэргийг түр хамаарагч Г. Жаргалсайхан хэлсэн үгэндээ,"... өнөө үед байгаль орчныг хамгаалах нь хүн тус бүрийн нэн тэргүүний үүрэг болоод буйг цохон тэмдэглэж энэ удаагийн чуулганаар энэ сэдвийг сонгосон нь цаг үеээ олсон зүйл болжээ" хэмээн дүгнэв. Залгуулан АНУ-ийн Монголчуудын II Бага Хурлаас тус чуулганд ирүүлсэн мэндчилгээг уншиж танилцууллаа.

Эхний 2 илтгэл Монголоос болон Оросоос онлайн тавигдсан нь ЦАХИМ хэлбэрийг амжилттай туршсан явдал байв.

Монголын Ногоон Загалмайн Нийгэмлэгийн тэргүүн, Др. Шаравын Пүрэвсүрэн "Бид цэвэр орчинд амьдарч байна уу?" сэдэвт илтгэлээ тавихийн өмнө тус нийгэмлэгээс илгээсэн "Алтны амт – Монголын Ирээдүй" баримтат киног чуулганд оролцогсдод үзүүлэв. Алт хөтөлбөрөөр эхэлсэн Монголчуудын алтны төлөөх их аян хяналт хязгаараа алдаж гадаад дотоодын компаниуд болон хувиараа алт олборлогчид алтны төлөө эх орон, байгаль орчноо дахин ашиглахын аргагүй болтол нь эвдэн сүйтгэж буйг, хумсийн чинээ алтны төлөө асар их хэмжээний химийн бодисоор өөрсдийгөө болон өрөөлийг хордуулж буйг, ерөөс Алт дагасан шунал нь Монголчууд бидэнд авилгалыг гааруулахаас эхлээд нийгмийн олон ээдрээтэй асуудлыг үүсгэж буйг кинонд баримт нотолгойтоогоор сэтгэл шимшрүүлэм үзүүлжээ.

Киног залгуулан Др. Пүрэвсүрэн илтгэлээ онлайн тавилаа. Уг кинонд гарсан зүйлсийг нэмэж тайлбарлахын зэрэгцээ алт олборлоход хэрэглэгддэг химийн хорт бодисууд болох мөнгөн ус, цианид натрийг хяналт хамгаалалтгүйгээр хэрэглэснээс Дархан аймгийн Хонгор сумын иргэд, байгаль орчин, мал ахуйд тохиолдоод буй эмгэнэлт байдалийн талаар тусгайлан хөндөж ярисан юм.

Түүний илтгэл нь гадаад оронд суугаа Монголчууд бидэнд Монгол оронд маань Алт хөөсөн “их дайн”-ы уршгаар ямаршуухан асуудлууд тулгараад буйг баримт нотолгоотой харуулж тайлбарлаж мэдрүүлсэн нь онцгой ач холбогдолтой болов. Авилгалд автаж хэрэгт холбогдсон төрийн албан хаагчдад эрүү үүсгэн хариуцлага оногдуулах гэтэл УИХ-аар Эрүүгийн хуулийн яг тэр заалт буюу 272-р зүйлийг нь үндэслэлгүй хассан тун хачирхалтай тохиолдол ч Монголд гарсан байх юм. Үнэхээр итгэхэд бэрх авир араншин үйлдэл энэ л “оройд нь хүрэхгүй жаргал ёроолд нь хүрэхгүй зовлонг” авчирдаг алтыг тойрон газар авч буйг яалтай. Илтгэгч Монголчууд бид дээр дооргүй хууль журмаа сахин мөрдөж, буруутайд хариуцлага тооцон ажиллах нь чухал байгааг онцлон тэмдэглэж Хонгор сумын талаар цаашид төрөөс ямар арга хэмжээ авбал зохилтой саналаа хэлсэн юм.

Удаах илтгэлийг Оросын Холбооны Улсааc Москвагийн Багшийн Их Сургуулийн Газарзуйн Факультетын Геоэкoлoгийн тэнхимийн аспирант Сандагийн Хадбаатар "Монгол орны төвийн бүсийн хөрсний элэгдэл ба экoлoгийн зарим асуудал"гэдэг сэдвээр онлайн тавив. 1990 оноос зах зээлийн эдийн засгийн систэмд шилжин хувьчлал явагдсанаар газар тариалангийн үйлдвэрлэлийн бүтэц бүхэлдээ өөрчлөгдөж тариалах талбайн хэмжээ жилээс жилд буурч, ингэснээр тариалангийн талбай орхигдмол газар болон хувирсан байна. Түүний судалгаагаар бол сүүлийн жилүүдэд энэ бүс нутагт уур амьсгалийн таагүй байдалаас үүссэн сөрөг үр дагавараас гадна хүний нөлөөний үр дүнд хөрсний үржил шим ихээхэн буурч, тариалангийн талбайн хөрсний элэгдэл, эвдрэл ихээхэн хурдацтай явагдаж байгаа нь Хангайн бүсэд цөлжилт үүсэх гол шалтгаан болж байна. Хадбаатар мөн илтгэлдээ Монгол улсын засгийн газраас зарласан “Атар-3” аяныг хэрэгжүүлэх хөтөлбөрийн талаар дурдан үүнийг хэрэгжүүлэхийн тулд хөрсний олон талын цогцолбор судалгааг хийж хуучин газар тариаланд ашиглаж байсан газраа эргүүлэн ашиглахын чухлыг онцлон харин атар газрыг дахин шинээр хагалбал нийслэл хот маань хойд талаасаа цөлжилтөнд нэрвэгдэх магадлал их байна гэж дүгнэлээ.

Гурав дахь илтгэлийг Sheffield Hallam Их Сургуульд MA in Social Science Research Methods (MA SSRM) хийж байгаа Доржсүрэнгийн Амартүвшин “Mонгол дахь аялал жуулчлалын хөгжлийн эерэг болон сөрөг талууд” сэдвээр тависан юм. Энэхүү cудалгаанаас харахад аялал жуулчлал нь Монгол улсын эдийн засагт гадаад валютын эх сурвалж болох, бусад төрлийн үйлдвэр үйлчилгээг шууд бус замаар дэмжих, ажлын байр шинээр бий болгох зэрэг эерэг нөлөөг үзүүлж байгаа хэдий ч сөрөг үр дагаваруудыг болох үнийн хөөрөгдөл болоод бусад урсгал алдагдлыг бий болгож байна. Үүнтэй зэрэгцээд хөрс, усны бохирдол, зэрлэг амьтан, ургамлын амьдрах орчинг сүйдэх өөр бусад сөрөг нөлөөг ч давхар учруулж байна гэлээ. Нийгэм - соёлын хувьд хөдөөгийн иргэдийн ахуйн орчин сайжрах, мэдээлэл хүртэх, боловсрол мэдлэг олж авах, үндэсний уламжлал сэргэх эерэг үр дүнгийн хамт архидалт, янхандалт, уламжлалт ахуйн хэмнэл алдагдах, нийгэмд шудрага бус байдлыг өөгшүүлэх сөрөг нөлөө илэрч буйг онцлов. Монгол улсын аялал жуулчлалын салбарт эдийн засаг, байгаль орчин, нийгэм - соёлын олон талт харилцааны тэнцвэрийг хадгалсан цогц бодлого үгүйлэгдэж байна гэсэн дүгнэлт энэ илтгэлээс гарлаа.

Үдээс өмнөх илтгэлүүдийн төгсгөлд бас нэгэн өвөрсөц илтгэл тавигдсан нь өөрийн 12 жилийн бэлтгэл сургуулилтынхаа нэгэн тайланг сайхан тавьж WBU-ийн дэлхий аварга цол хүртсэн "Монголын тулаач" Чойжилцавийн Цэвээнпүрэв уригдан ирсэн явдал байлаа. Чуулганд оролцогсод түүний WBU-ны аваргын бүсийн төлөөх тулааныг дэлгэцнээ эхлэн үзэж өрсөлдөгчөө унагах цохилт болгонд нь алга ташин хөөрцгөөж улмаар аваргаа тайзнаа угтан бахдалын нулимстай сэтгэлийх нь үгийг сонссон юм. Тэрээр Монгол хүн байхын Монголоороо бахархаж явахын сайхныг ярьж цаашид бэлтгэл сургуулилтаа улам эрчимжүүлэн жингийнхээ дэлхийн шилдгүүдтэй өрсөлдөх бодол тэмүүлэлтэй явдгаа хуучилсан билээ.

Чуулганы 2-р хэсэг болох чөлөөт сэдэв Гантогтохын Орхоны (MA in International Education and Development, Sussex Их Сургууль) "Ардын боловсролд ард иргэдийн оролцоог нэмэгдүүлэх нь” илтгэлээр эхлэв. Тэрээр манай өнөөдрийн боловсрол жинхэнэ 'ардын боловсрол' байна уу, эсвэл захиргаадалтын шинж бүхий 'засгийн боловсрол' байна уу?' гэдэг судалгаанд анхаарлаa хандуулан дүн шинжилгээ хийсэн байна. Дэлхийн хөгжингүй хийгээд хөгжин буй олон орнуудад сүүлийн жилүүдэд боловсролын тогтолцооны төрөөс хэт хамааралтай төвлөрлийг задалж, боловсролын байгууллагын өөрөө удирдах системийг дэмжиснээр, ард иргэдэд үр хүүхдүүдийнхээ боловсрол хүмүүжилд санаа тавин, сургалтын чанар, сургуулийн үйл ажиллагааг сайжруулахад дуу хоолойгоо өргөх боломжийг олгож, ардын боловсрол тэр чинээгээр хөгжих хандлагатай байна. Манайд ийм системийг бий болгох оролдлого сургуулийн зөвлөлийг сургууль бүр дээр байгуулcнаар гарсан боловч, энэ нь төдийлөн амжилтгүй байгаа нь ард иргэдэд хангалттай орон зайг бодлогоор тавьж өгөөгүй, боловсролын байгууллагад буй улс төржсөн нөлөө, ард иргэдэд эрхийг нь ойлгуулах мэдээлэл хомс байгаатай холбоотой байна гэж тэрээр үзжээ. Орхон судалгаагаа Англи улсын сургуулийн удирдах систем хэрхэн ажилладгийн жишээн дээр ийм системийг хэрэгжүүлэхэд нөлөөлөх үндсэн хүчин зүйлсийг шинжилсэнээ тайлагналаа.

Тав дахь илтгэлийг Tourism Management and International Relation (BSc), Oxford Brookes Их Сургуульд оюутан Баттулгын Оюунэрдэнэ “Монголд өвлийн аялал жуулчлалийг хөгжүүлэх нэгдсэн төлөвлөгөө гаргах”сэдвээр тавив.

Аялал жуулчлал нь Монгол улсийн эдийн засаг болон нийгэмд хөрөнгө оруулах нэгэн чухал үйлдвэрлэл болоод удаж байгаа талаар танилцуулав. Энэ илтгэлд Монголийн өвлийн аялал жуулчлалийн нөхцөл байдал дээр тулгуурлан хөгжлийн төлөвлөгөөний бүтэц болох тодорхой зорилго гаргах, одоогийн байгаа нөхцөл байдлийг тодорхойлох, ирээдүйн чиг хандлагийг таамаглах, төлөвлөгөөний томьёог гаргах, тусгай хөтөлбөр бэлдэх, үүнийгээ амьдралд хэрэгжүүлэх болон хянах зэргийг задлан тайлбарлав.

Их эмч, PhD Цогтын Базаррагчаа “Их Британид амьдарч буй монголчуудын Бэлгийн Замын Халдвар, Хүний Дархлал Хомсдолын Вирус/ Дархлалын Олдмол Халдварын талаарх мэдлэг, хандлага, бэлгийн зан үйл” сэдвээр сонирхолтой илтгэл тавив. Энэхүү илтгэл нь Британийн Монголчуудын Холбооноос Цахим Өртөө Холбоо Төрийн Бус Байгууллагатай хамтран хэрэгжүүлж буй БЗДХ/ДОХ-оос сэргийлэх төслийн хүрээнд Их Британид амьдарч буй монголчуудын БЗДХ, ХДХВ/ДОХ-ын талаарх мэдлэг, хандлага, бэлгийн зан үйлийг үнэлж, үйл ажиллагааны зохистой чиглэлийг тодорхойлсон зөвлөмжийн үндэслэлийг боловсруулах зорилготой хийгджээ. Доктор Базаррагчаагийн судалгааний дүгнэлтээс харахад Их Британид амьдарч байгаа монголчуудын дийлэнх нь гэрлээгүй эсвэл гэр бүлээсээ хол амьдарч байгаа залуучууд эзэлж байгаа ба тэдний дунд бэлгийн эрсдэлтэй зан үйлд орох нь цөөнгүй байна. БЗДХ/ХДХВ/ДОХ болон тэдгээрээс урьдчилан сэргийлэх, үнэгүй шинжилгээ, эмчилгээ хийлгэдэг газруудын талаарх мэдээлэл зэргийг тухайн орны онцлогт уялдуулан интернет, тараах материал, сурталчилгаа хийж хүргэх нь цаашдын үйл ажиллагааны чиглэл болж байна.

ESRC Postdoctoral Fellow (University of Manchester) PhD Батаагийн Эрдэнэбат "Инфляцийн талаарх зарим ажиглалт” -аа бидэнтэй хуваалцлаа. Инфляци удаан хугацаагаар өндөр, тогтворгүй байсны нэг уршиг нь зах зээлд оролцогч хэн бүхэн инфляцийн хүлээлттэй болох явдал гэдгийг тэрээр онцлов. Эдгээр хүлээлт болон түүнд нөлөөлж болох хүчин зүйлс нь хүн бүхний хувьд адилгүй байх бөгөөд бодит инфляциа удирдах гол хүч нь болж байдаг. Нэгэнт хүлээлт маань сонирхогчийн түвшинд хийгдэж байгаа болохоор түүнд нөлөөлж болох хүчин зүйлс нь тооны хувьд асар их, чанарын хувьд асар муу байна. Үүний үр дагавар нь бодит инфляци маш их хувьсамтгай болж эдийн засагт урт хугацааны төлөвлөлт, хөрөнгө оруулалт үндсэндээ боломжгүй болдог ажээ.

Др. Эрдэнэбат хэлэхдээ монголын шийдвэр гаргагчдийн дунд одоог хүртэл гүйлгээнд байх мөнгөний нийлүүлэлтийг нэмэгдүүлснээр ажил эрхлэлт сайжирч, эдийн засаг хурдацтай өснө гэсэн ойлголт байсаар байна. Энэхүү бодлого нь хэдийгээр нэг болон хоёр жилийн дотор үйлчилж болох боловч дунд болон урт хугацаанд ямар ч үр өгөөжгүй, бүр сөргөөр нөлөөлдөг гэдгийг хэрэгжүүлсэн улсуудын гашуун туршлага болон онолын судалгаанууд харуулчихсан билээ. Тус илтгэлд өнөөдөр Монголын 20.6% - ийн инфляци (Монгол Банк вэб 4.29.08; Англид 2.5%, Bank of England web 4.29.08) инфляцийн хүлээлттэй ямар холбоотой байгаа болон энэ холбоо хэрхэн хувьсаж ирснийг инфляцийн тэсвэрийн мэдээллийг ашиглан харуулжээ.

Чуулга уулзалтийн хамгийн суулийн илтгэл нь Leeds-ийн Их сургуулийн (MBA) оюутан Билэгтийн Зандангийн тавьсан “Оюутны холбоо юу хийдэг, хийж болох вэ?” гэсэн цоглог илтгэлээр өндөрлөсөн юм. Зандан Leeds- ийн Их Сургуулийн жишээн дээр Монголын Их сургуулиудын оюутны холбоонууд ямар ажлууд хийж болох талаар сонирхолтой санаанууд гаргасан юм.

Илтгэлүүдийг идэвтэй хүрэлцэн ирж сонссон үзэгчидээс нэлээд сонирхолтой асуултууд гарч илтгэгч нарын ур чадвар, мэдлэг чадлыг чамгүй сорив.

Үдээс хойшхи илтгэлүүдийн дундуур Лондон хотноо ажиллаж амьдардаг, ‘Толбогүй Монгол’ номоороо олны танил болоод буй зохиолч Х.Эрдэмбилэгийн "Андуурал" шог өгүүллэгийг уран уншигч Б.Эрдэнэтуяа уншиж хүрэлцэн ирэгсдийг инээлгэн баясгалаа.

Монголын номын төрөлжсөн Номун Далай цахим дэлгүүрийн хямдралтай худалдаа явагдав.

Чуулга уулзалтыг ивээн тэтгэсэн Англи улсад үйл ажиллагаа явуулж байгаа Монгол компаниуд тавигдсан илтгэлүүдээс шалгаруулж өөрсдийн нэрэмжит шагналуудаа гардуулсан ба үүнд Westland Trading Limited Др. Б.Эрдэнэбатын илтгэлийг, SEMON компани Б. Зандангийн илтгэлийг, Mongol UK Limited Г. Орхоны илтгэлийг тус тус шалгарууллаа.

Оройны 17 цагт чуулга уулзалт албан ёсоор өндөрлөж хүрэлцэн ирэгсэд, илтгэгч нар болон зохион байгуулагч нар бүгд Лондон хот дахь Монгол Pub-д очин тус Pub-ны хамт олноор монгол хоол, ундаа, дарсаар үйлчлүүлж, караокэ дуулж хөгжин наадаж, өөр хоорондоо улам дотно танилцан нэгэн өдрийг эрдэм ном, урлагын баяр цэнгүүнээр дүүрэн сайхан өнгөрөөлөө.

Д, Сэмжидмаагийн авсан Гэрэл зургийн дэлгэрэнгүй сурвалжлагыг үзэх

---

ТАЛАРХАЛ

Энэ удаагийн чуулганыг зохиоход хамтран ажиллан гүн туслалцаа үзүүлсэн Монгол улсын Элчин Сайдын Яамны хамт олонд тэр дундаа 1-р нарийн бичгийн дарга Б.Энхбаярт, үйлчилгээний албанд зүтгэсэн London School of Commerce-ийн оюутан Д.Наранбаатарт, техник хэрэгсэлээр хангасан Mongol Pub-ны хамт олонд, техникийн асуудлыг найдвартай хариуцан ажилласан Б.Алтанхуяг, Д.Баатар, Б.Цогтбаатар, чуулганы үйл ажиллагаанд санхүүгийн дэмжлэг үзүүлж ивээн тэтгэсэн Westland Trading Limited, SEMON компани, Mongol UK Limited-ийн хамт олонд, гэрэл зургийн сурвалжлага хийсэн Д.Сэмжидмаад, чуулганы ажиллагааг зарлан сурталчилж гүн туслалцаа үзүүлсэн www.sonin.mn www.origo.mn www.tsahimurtuu.mn цахим хуудсуудыг ажиллуулагч нарт, чуулганы ажиллагаанд амжилт хүсэн мэндчилгээ ирүүлсэн АНУ-ын Монголчуудын Монгол Судлалын II Бага Xуралд болон чуулганы ажиллагааг бүхэлд нь бэлтгэж, зохион явуулсан багийн хамт олон Т.Индра, Д.Онолмаа, Др. В.Шинэнэмэх нарт, түүнчлэн нийт хүрэлцэн ирж чуулганд идэвхитэй оролцсон, чуулганы цаашдийн ажиллагааны талаар олон сайхан санал дэвшүүлсэн хүн бүрт чин сэтгэлийн талархал илэрхийлье.

Зохион байгуулагч багынхан дэлхийн аваргатай хамт (зүүн гараас Т.Индра, Д.Онолмаа, дэлхийн аварга боксчин Ч.Цэвээнпүрэв, Др.В.Шинэнэмэх)

---

Мэдээллийг бэлтгэсэн Т.Индра, Д.Цэрэнбат

“Монголын тулаач” Мохошгүй Цэвээнээ

Чойжилжавын Цэвээнпүрэвийн танилцуулга

Монгол улсын иргэн. Mongolian Warrior хочтой
1971 оны 10 сарын 06-нд төрсөн
Featherweight буюу 57,150 килограммийн жинд тоглодог. Баруун өрөлттэй,
Мэрэгжлийн боксоор 1996 оноос эхлэн тоглож нийт 31 тоглолт хийснээс 27 (үүнээс 19-ийг хүнд цохилтоор) ялж 4 (зөвхөн оноогоор болон шүүгчийн саналаар) ялагдсан.

Өөрийн жингийн

• Британийн Мастеруудын аварга
• World Boxing Foundation-ны аварга цолыг 2006 оны 4 сарын 2-нд хүртэж, 2007 оны 3 сарын 11, 10 сарын 7-нд тус тус 2 удаа хамгаалсан
• World Boxing Union-ны аварга. 2008 оны 4 сарын 5-нд хүртсэн
• Зиндаагаараа дэлхийд 5 дугаарт бичигдэж буй

Мэрэгжлийн боксийн ертөнцийн амаргүй дэвжээнд Монголын Тулаач (Mongolian Warrior) хэмээн цоллуулан олон жил нүдэлдэж яваа Цэвээнпүрэв Английн Болтон хотноо 4 сарын 5-ны Бямба гарагт WBU(World Boxing Union)-ийн 128фунт жингийн аваргын бүсийг нь бахдам сайхан тоглолтоороо Монгол түмнээ баярлуулан Британийн боксийн ертөнцийг алмайруулан гардаж авав.

“Тоглолт олдохгүй тиймхэн байна аа” хэмээн сар гарны өмнө ярьж байсан тэрээр түүнээс хоёрхон долоо хоногийн дараа нь “WBU-ын аваргын төлөө Ливерпүүлийн 24 настай энэ Холбооны аварга Derry Matthew гэдэг нөхөртэй тоглохоор болсон. Тоглох ёстой хүн нь гэнэт болиод оронд нь үзэлцэхээр болчихлоо. “Dirty Derry” гэдэг хочтой духаараа мөргөж дайрдаг нөхөр юм байна. Тоглолтын бичлэгээ ирүүлсэн ч тасалдаад харагдахгүй жаахан тиймхэн байгаа. За яахав Туршлагаараа үзүүлээд өгнө өө. Биед нь л хэд аваад өгөхөд учир бий ” хэмээн их л итгэлтэй өгүүлж байсан билээ.

Түүний өрсөлдөгч Derry Matthew, “Dirty” хочтой, Ливерпүүлт төрсөн, 24 настай, мэрэгжлийн боксийн дэвжээнд 20 (үүнээс 11-ийг нь хүнд цохилтоор ялсан) удаа тоглохдоо нэг ч ялагдаагүй, өнгөрсөн жилийн “Британий ирээдүйтэй залуу боксчин” шагналын эзэн болж байсан, Идэрчүүдийн Олимпийн аварга, WFU-ийн аврага, Британичууд ихээхэн итгэл найдвар тавьж буй хүн аж.

Ливерпүүлийн орон нутгийн Эхо сонинд “8 долоо хоногийн эрчимт бэлтгэлийн дараа тэрээр ид торгон ир нь орсон байгаа бөгөөд Ливерпүүлээс очих хэдэн зуун дэмжигчээ гонсойгохгүй гэдэгт итгэж байна” хэмээн бичсэн бол Derry нь өрсөлдөгчийнхөө талаар “Монголын Цэвээнпүрэв бол өөр холбооны энэ жингийн дэлхийн аварга, хүнд цохилтой ердийн нэг парканд явж байгаад орж ирээд тоглох гэж буй хүн биш. Гэхдээ ирэх Бямба гарагийн орой тэр гар хоосон буцах болно” хэмээн өгүүлсэн байв. Мэрэгжлийн боксийн холбогдолтой олон вэб хуудсууд дээр тэр хоёрын тоглолтын талаар таамаглал мэдээллүүд ихээр гарсан байлаа.

Энэ тоглолт Британий арилжааны телевизийн хамгийн олон үзэгчтэй суваг болох ITV-ээр нэвтрүүлэгдсэн тул боксийг сонирхогч олон хүн тоглолтыг шууд үзэх, тоглолчдын ур чадварыг дүгнэх боломжийг олгосон.

Тоглолтын 2-р үед өрсөлдөгчөө хэд хэдэн хүчтэй цохилт өгөн илт давамгайлж эхэлсэн Цэвээнээ маань 3-р үед 3 удаа унагаж, 4 үеийг тандах байдлаар тоглосон бол 5-р үед довтолгоогоо эрчимжүүлж эхэлж хүнд цохилт хийн тоолуулаад, дахиж эхлэнгүүд биед нь хүчтэй цохилт хийснээр өрсөлдөгч Derry Matthew нь дэвжээнээ эвхэрэлдэн ойчсон билээ. Ийнхүү Монголын Цэвээнпүрэв WBU-ийн дэлхийн аварга хэмээх алдар цолын эзэн болсон юм.

Тоглолтыг телевизээр тайлбарлагч нар Цэвээнээг хэрхэн магтаж, түүнээс энэ жингийн олон сайн тоглогчид эмээж тоглохгүйг хичээн тойрч байдгийг ч, өдгөө мэрэгжлийн боксийн ертөнцөд од болон гарч ирж буй Афиний олимпийн мөнгөн медальт Amir Khan хүртэл “Би нэг удаа Цэвээнпүрэвтэй хамтарсан бэлтгэл хийж үзсэн. Маш хүнд цохилттой, их эвгүй тоглогч” хэмээн үнэлсэнийг ч, “Dirty” Derry нь насны зөрөөгөө, Цэвээнээтэй тоглож байсан тоглогчдыг илүү богино хугацаанд ялж байсан үзүүлэлтүүдээ ялалт авчирах гол хүчин зүйл гэж хэт хялбар тооцон бодлогогүй сонголт хийж Цэвээнээг тоглолтод дуудасныг ч тоглолтын явцад ярисаар байсан билээ. Мөн энэ тоглолтын дараа ч холбогдох веб хуудсуудаар олон мэдээлэл гарч, youtube.com дээр тоглолтын бичлэг болон тоглолтын дараах ярилцлагууд нь тавигдсан байна.

Монголын Цэвээнпүрэв хэмээн зарлуулан танхимд орж ирэхэд, Монголын Цэвээнпүрэв хүнд цохилтод орууллаа, Монголын Цэвээнпүрэв хүнд цохилтоор яллаа хэмээн дуудуулан байхад түүнийг үзэж суусан Монгол хүн бүрийн сэтгэл хэрхэн дэнслэн догдолж Монголоороо бахдан омогшиж байсныг үгээр илэрхийлэх аргагүй.

Түүний тоглолт, ялалт болгон нь Британид, мэрэгжлийн боксийн ертөнцөд, Монгол орны нэрийн хуудас болон дуудагдаж Монгол түмний нэгэн бахархал болон алдаршиж ирэв.

Тэрээр өдгөө өөрийн жинд дэлхийн хамгийн шилдэг 5 боксчны нэгээр шалгараад байна. www.boxrec.com/ratings

Мэрэгжлийн боксийн энэ талбарт хүчтэй бүхэн нь дээш гараад ирдэггүй, олон талын арга ухаан менежмэнт хэрэглэж байж тэр талбарт, тэр тогтолцоонд нэвтэрч байж гэмээ нь алдар нэрээ дуурсгадаг аж. Цэвээнпүрэвийн энэхүү ялалт амжилтийн өндөр зэрэгт хүрэхэд түүний дасгалжуулагч Mr Jack Doughty-ийн үзүүлсэн сэтгэл санааны, санхүүгийн гээд олон талын дэмжлэг туслалцаа, гаргасан хичээл зүтгэлийг мартах аргагүй.

Цэвээнпүрэвийн монгол хүний сэтгэлийн хат, бие бялдарын боломжийг мэрэгжлийн боксийн хатуу чанга ертөнцөд цаашилбал дэлхий нийтэд таниулж чадсан олон жилийн шантарч халгаагүй нөр их хичээл зүтгэл, тэсвэр тэвчээрийг, амжилт ялалтыг, тэр бүгд нь харь холд суугаа Монголчуудад Монголоороо бахархах сэтгэлийн их дэм нөлөө үзүүлдэгийг нь бодох бүрийд бахдал төрнө.

5 сарын 4-нд Британийн Монголчууд ээлжит чуулганаа хийв. Аварга маань уригдан ирж, аваргын бүсүүдээ сонирхуулж, оролцогсод тоглолтын бичлэгийг үзэн сэтгэлээ хөөргөн байж аваргынхаа сэтгэлийх нь үгийг сонссон. Тэрээр “олон Монголчууд хараад сэтгэл их хөдөлж байна аа. Монголоороо дуудуулан Монголоороо омогшин ялж явах шиг сайхан зүйл үгүй. Энэ 2 бүс та нарын юм, Монгол түмний юм шүү...Би Монгол хүн...” гэж хэлээд хоолой нь зангиран эхэр татан мэлмэрүүлж билээ. Түүний өөртөө хатуурхаж 12 жил зүтгэсэн ган мэт бие сэтгэлийн тэвчээрийн цаана Монгол хэмээн хэлэхүйд мэлмэрэн урсах нулимстай ямархан эмзэг уяхан сэтгэлийн чавхдас хөндөгдөн байдгийг бүгд харж, даган мэлмэрүүлсэн нь цөөнгүй

“37 хүрлээ. 12 жил өөрийгөө сойж дээ. Өвгөн боксчин гэсэн үг шүү дээ. Гэхдээ болоогүй ээ. Одоо бас хэд хэдэн бүс түүчих хүсэл байна. Монгол хүний гарын амтыг үзүүлнэ ээ” хэмээн тэрээр өгүүлсэн. Тэрээр боксийн ерөтнцөд хөл тавиулсан Оюунболд багшийгаа байн байн дурсан байсан.

Түүнд олон бодол зорилт бий. Тэр бүгдэдээ итгэл төгс хүрэхийн ерөөл дэвшүүлье

(Тоглолтын дараа аваргын бүсээ аваад байгаа нь: Зүүн гараас туслах багш Gary Ford , Цэвээнээ, дасгалжуулагч Jack Doughty)

Цахим Өртөөний гишүүдийн хамтран бичсэн НОМ ТӨРЛӨӨ

Монгол улсад Интернет үүсэж хөгжисний 12 жилийн ойд зориулан Монгол туургатны Цахим Өртөө сүлжээний гишүүдийн хамтран бүтээсэн “Интернэт хэрэглэгчийн гарын авлага” номын нээлт Монголын анхны төрөлжсөн номын их дэлгүүр Интерном-д 4 сарын 19-ны Бямба гарагт 13 цагаас болох тул нийт сонирхогчдыг, тэр дундаа тус сүлжээний Монгол дах гишүүдийг өргөнөөр хүрэлцэн ирэхийг урьж байна.

Нээлтийн ажиллагааны үеэр номыг хамтдаа бүтээсэн залуусын сэтгэгдэлийг сонсох, гадаадад суугаа зохиогчдын ирүүлсэн мэндчилгээг үзэх, номыг ивээн тэтгэсэн байгууллагуудад өргөмжлөл гардуулах, гадаадад суугаа номын багийн гишүүдийн ар гэрийн төлөөлөлд номын дээжээс гардуулах, Төв номын сан болон хөдөө орон бүх номын санд 100 хувь ном бэлэглэх, хүрэлцэн ирэгсдэд номын 20%-ийн хямдруулсан худалдаа явагдах зэрэг олон төрлийн арга хэмжээ зохиогдоно.

Энэ ном нь цахим ертөнцөөр танилцаж нөхөрлөсөн, цөөнгүй нь өөр хооронд хараахан нүүр тулан уулзаж амжаагүй яваа Цахим Өртөө сүлжээний гишүүдийн хамтран бичсэн анхны хэвлэмэл бүтээл болж буйгаараа, Интернетийн олгож буй боломжийг ажил хэрэгчээр ашиглаж чадсаны нэгэн нотолгоо болон мэндэлж буйгаараа онцлог юм.

Тус номыг АНУ, Бельги, Герман, Их Британи, Монгол, Япон орнуудад гол төлөв мэдээллийн технологийн салбарт мэргэжлээрээ ажиллаж буй залуус маань хамтран бичиж, хянан тохиолдуулcан байна.

Зохиогчид: Амарбат. П (Moнголоос) Амаржаргал. Ж (Германаас) Бадрал. С (Белгиэс) Бат-Орших. Б (Moнголоос) Отгонбаяр. А (Японоос) Сайнбаяр. Д (АНУ-аас) Саруултуяа. Ж (Moнголоос) Цэрэнбат. Д (Их Британиас)

Хэрэглэгчийн үүднээс хянан тохиолдуулсан: Б.Жамц (Moнголоос) Хянан тохиолдуулсан: П.Амарбат (Moнголоос) Б.Жамц (Moнголоос) Д.Сайнбаяр (АНУ-аас) Ж.Саруултуяа (Moнголоос) Монгол вебийн санг нэгтгэсэн: Д.Анулан (Монголоос) Д.Батдулам (Монголоос) Хэвлэлийн эх бэлтгэсэн: П.Амарбат (Moнголоос) Хавтасны дизайнийг зохиосон: Ч.Ганболд (АНУ-аас) Хэвлэл мэдээлэл, маркетинг: Г.Солонго (Moнголоос)

Номын агуулгын талаар багийн ахлагч Д.Сайнбаярын уг номонд зориулан бичсэн Өмнөх үг-нээс уншиж танилцана уу!

---

ӨМНӨХ ҮГ

Монгол туургатны Цахим Өртөө сүлжээний гишүүдийн хамтран бүтээсэн “Интернэт хэрэглэгчийн гарын авлага” ном уншигч авхай таны гарт хүрч байна.Мэдээллийн эрин зуунд даяаршил, хавтгай дэлхийн техник, технологийн үсрэнгүй хөгжилтэй хөл нийлүүлэн алхахын тулд энэ дэлхийн иргэн бүр Интернэтийг өдөр тутмын амьдралынхаа салшгүй нэг хэсэг болгох зайлшгүй шаардлага нэгэнт буй болжээ. Монгол оронд Интернэт хөгжсөн сүүлийн 12 жилийн хугацаанд улс орон даяар интернэтжих үйл явц эрчимтэй өрнөж, харилцаа холбооны дэд бүтэц хөгжиж, техник технологийг ашиглах бололцоо улам бүр нэмэгдэж ирсэн хэдий ч хүн амын дийлэнхи хувьд Интернэтийн тухай ойлголт, хэрэглээ, боловсрол дутмаг хэвээр байна.

Дэлхий даяар тархсан монголчуудын харилцах нэгэн гүүр болсон Цахим Өртөө имэйл сүлжээгээр танилцаж, өдий болтол нүүр тулж уулзалдаагүй бидний хэсэг нөхөд сэтгэл зориг нэгдэж, цахим ертөнцөд багагүй хугацаанд хамтран ажилласны дүнд уг номыг бүтээлээ. Монгол, АНУ, Герман, Япон, Их Британи, Бельги орнуудад гол төлөв мэдээллийн технологийн салбарт мэргэжлээрээ ажиллаж буй монгол залуусын хамтран бүтээсэн эл ном нь эх орныхоо цаашилбал энэ дэлхийн өнцөг булан бүрт буй Интернэттэй танилцаж амжаагүй, Интернэтийг ашиглаж эхэлж буй, Интернэтийг өдөр тутам хэрэглэдэг ч нөөц бололцоог нь бүрэн дүүрэн нээж амжаагүй яваа мянга мянган хэл нэгт хэрэглэгчдэд зориулагдсан болно.

Интернэт нь өөрөө агуулгын агуу багтаамжтайгаас гадна цаг мөч бүр тэр нь нэмэгдэн арвижиж байдаг асар том сэдэв учир уг номд бүрэн гүйцэд хамраагүй зүйлс нэлээд бий боловч уншигч танд Интернэтийн зах зухаас танилцуулж, Интернэтийн буй болгосон нөөц бололцоо, ач холбогдлыг таниулж, улмаар Интернэтийн ертөнцөд хөл тавих үүд хаалгыг нээхэд туслахад бидний зорилго чиглэсэн билээ.

Уг номын 1000 хувийг хот, хөдөөгийн уншигчдад үнэгүй түгээх, бусад олон зуун хэрэглэгчдэд зах зээлийн хамгийн боломжит хямд өртгөөр хүргэх бололцоог мэдээллийн технологи, харилцаа холбоо, түүнчлэн банк санхүүгийн чиглэлээр ажиллаж буй монголын тэргүүлэх компани, аж ахуйн нэгжүүд олгосон юм. Номын ерөнхий ивээн тэтгэгч Мобиком корпораци болон Датаком, МCScom, ХасБанкны хамт олонд Интернэт хэрэглэгчдийнхээ өмнөөс гүн талархал илэрхийлье. Энэ дашрамд номны гүйлгээнээс олсон ашгийн тодорхой хувийг “Цахим Өртөө Холбооны нэрэмжит Oюутны тэтгэлэг”-ийн санд хандивлаж буйг дурдахад таатай байна.

Эрхэм Та цахим ертөнцөд тавтай морилно уу!
Д. Сайнбаяр
Номын багийн ахлагч
2008.02.14.

Бороо

Британий Монголчууд цувралын нэг болгон жил гаруйн өмнө Монгол буцсан нэгэн андынхаа тухай бичиж Цахим Өртөө сүлжээний веб хуудаснаа тавьж байсан бүтээлээ заллаа. Хожим сонсохноо "Танайд Хоноё " нэвтрүүлгийн хөтлөгч нэгэн дугаараа тэднийхээс бэлтгэн нэвтрүүлэсэн гэж сонссон. Анд маань сайн яваа хэрэг байх

Түүнийг хүн бүр Бороо гэнэ. Жинхэнэ нэр нь Насанбатын Баттөмөр гэдгийг нилээд хожим сонсож, мартаж санан байж тогтоосонсон.

Бороо утас цохив. "Энэ тавдахад нутаг буцахаар боллоо. Явахаасаа өмнө нэг уулзацгаая. Элчин дээр яваад ир" хэмээн урьж байна. Ер нь Холбооныхон маань ажил л гарвал эх орны минь хэлтэрхий элчин дээрээ болзоно.

Их Британид амьдарсан 7 жилдээ энд суугаа олон Монголчуудад ажиллаж бүтээхийн дуурайл болсон эл андынхаа тухай бичиж олонд дуулгахсан гэж багагүй хугацаанд бодож явсанд маань түүний энэ утсан урилга ташуур өгөв. Бороогийн Англид ажиллаж амьдарсан түүх сонирхолтой, эрчтэй, бүтээлч, үлгэр авам.

Бороо харь оронд очиж ажиллаж ар гэрээ тэжээхээр зориг шулуудан 40 гарсан хойноо 4 хүүхэд, эхнэрээ, тэр дундаа 1 ойтой ихэр охидоо үлдээн Англи улсад хөл тавьж байсан нь өнөө цагийн жир Монголчуудын нийтлэг нэгэн дүр. Бороог анх 2000 оны 11 сарын 26-ны Улс Тунхагласан Баярыг тохиолдуулж Монгол улсын гавъяат жүжигчин Д.Сосорбарам, Б. Эрдэнэбат нарын Лондон хотноо хийсэн тоглолтын үед Диана гvнж хэмээх шүлгээрээ тэнд зохиогдсон шүлгийн уралдаанд магнайдаж байхад нь харж, гав шав хийсэн хөдөлгөөнтэй үг яриа элбэг энэ залуу "5 сард Англид анх ирсэн, 80-аад оны эхээр Свердловскод уул уурхайн чиглэлээр төгссөн, тухайн үедээ оюутны зөвлөлийн даргаар ажиллаж байсан олон нийтийн ажлын арвин туршлагатай, шүлэг бичдэг, дуу зохиодог, тэр бүү хэл карате-гийн хар бvстэй"гээд ер нь есөн шид нь бүрдсэн хүн болохыг хажуу хавиргын хүмүүсийн шивэр авир ярианаас мэдээдэхэж билээ.

Удалгүй Британий Монголчуудын Холбоог хэсэг нөхөд маань байгуулахаар болж анхны тэргүүнээр өнөөх Бороогоо томилсноор бидний ойртон нөхөрлөж, хамтран ажиллах мөч эхэлсэн.

"Доржбат гуайтай (Соёлын тэргүүний ажилтан, Москвагийн радиогийн Монгол хэл дээрхи нэвтрүүлгийн хөтлөгч гэдгээр нь олон хүн мэддэг, сэтгүүлч, жүжигчин, спортын тайлбарлагч) анх тэр улс тунхагласан баярын үдэшлэгэн дээр таарсан маань надад аавтайгаа уулзсан мэт сайхан болж, уран бүтээл хийж бүтээх эрч хүчийг ч мөн тэндээс олж авч Доржбат гуайнхаа нөмөр нөөлгөөр энд байх хугацаандаа олон зүйл хийж бүтээлээ дээ" хэмээн тэрээр өдгөө дурсдаг.

Уулзах, ярих бүрт нэг юм хийчихсэн, нэг шүлэг зохиол биччихсэн, нэг юм эхлүүлчихсэн явдаг тул энэ их юмыг яаж амжуулж явааг нь харахаар "Бороо дотор хэдэн хүн байдаг юм бэ дээ" гэж бодогдом. Ингээд Бороогийн доторхи Бороонуудыг өөрийнхөө хэрээр ил гаргав.

ХАР АЖЛЫН МАХРУУ БОРОО Эх нутагт үлдсэн ар гэрээ тэжээхийн тулд тэр ажиллаж мөнгө хийх ёстой. Тиймдээ ч Оросод төгсөж боловсорсон сэхээтэн, яам тамгын газар ажиллаж байсан түшмэл хэдий ч ажлыг голохгүй. Зоогийн газрын гал тогоо цэвэрлэхээс эхлэн удалгүй тогооч болон "дэвшиж", мөн зочид буудлын өрөө цэвэрлэх ажил зэрэгцүүлэн 7 хоногт 6 өдөр, өдрийн 5 цагийн нойртой 3 жил даблдсан (давхар ажил хийхийг манайхан ингэж хэлдэг) гэнэ. Яасан ядардаггүй бие ч гэж ийм юм байдаг юм гэ толгой сэгсэрмээр. Тэрээр сүүлийн 2 жилд гудамжны хог цэвэрлэх машин хөлөглөн Nоtting Hill-ийн гудамжуудыг (Julia Roberts, Hugh Grant нарын тоглодог Notting Hill кинонд гардаг гудамжнууд шүү дээ) цэмцийлгэх албанд давхар зүтгэсэн. "Ирээд хэл сайн сураад олигтой ажил хайх цаг надад байгаагүй тул шууд л олдсоноосоо эхэлсэн, Англи ажил голохгүй сэтгэл гаргаад хийж л байвал өгөөж нь унадаг сайхан нутаг аа" хэмээх.

ХАМТ ОЛНЫГ УДИРДАГЧ БОРОО Эндэхийн Монголчуудын Холбоог тэргүүлж байх хугацаандаа тэрээр Их Британий Монголчуудын анхны урлаг спортын баярыг 2002 оны зун зохион байгуулж улмаар шинэ жил болон баяр наадмын ажиллагааг Монголчуудын Холбооноос зохион байгуулах уламжлалт ажил болгож чадсан билээ. Монголоос ирсэн олон урлагийн тоглолтуудыг ч тэрээр гар бие оролцон зохион байгуулж байсан. 2003 онд Холбооны тэргүүний ажилаа шилжүүлсний дараа уран бүтээл бүтээх туурвихад илүүтэй цагаа зарцуулж энд суугаа урлагийн арвин туршлагатай нэгнээс эхлэн авъяас чадвар нь дэлбээлэх үедээ яваа олон хүнийг нэгтгэн өөрийн хамтлаг, студио байгуулан удирдаж эхлэв. Түүний байгуулсан Метериод хамтлаг нь урлаг соёлын олон арга хэмжээний гол ачааг үүрэн гарч түмэн олноо цэнгүүлж байсныг бид хэрхэн мартах. Метериод 25 студи нь Их Британий олон хотуудаас төрөл бүрийн сэдвээр нэвтрүүлгүүд бэлтгэн илгээж Монголд МН 25 сувгаар дамжуулан Монгол түмэндээ хүргэж байсан билээ. Мөн Метериод кино студи байгуулан гадаад дотоод анд нөхөдтэйгөө хамтран "Харийн салхи" нэртэй уран сайханы кино бүтээсэн нь түүний хүнтэй харьцаж, зохион байгуулж, ажиллаж чаддагийн томоохон нотолгоо.

УРАН БҮТЭЭЛ УНДАРЧ ЯВДАГ БОРОО Энд ирсээр 3 кино зохиол, 300 гаруй шүлэг бичиж, тэднийгээ нэгтгэн Харьд өнгөрүүлсэн он жилүүд гэдэг ном гаргахаар болсон аж. Хэзийдээ тэр их нойртой нойргүй ажлынхаа хажуугаар энэ урт зохиол бичиж, уянгын халил болж явдаг юм бол?. Түүний нилээдгүй шүлгүүд дуу болсон нь бий. Олны танил болсноос нь дурдвал төрийн соёрхолт Билэгжаргалын ая Сургууль минь баяртай дууг Номин Талстынхан амьдруулсан. Єөрөө бас ая зохионо. Одоогоор 20-оод дууны ая зохиосон гэнэ. Түүний үг аяыг нь зохиосон Бидний Лондон хот хэмээх дуу нь Британий Монголчуудын сүлд дуу хэмээгдэх нь бий. Гурван жилийн өмнө гэнэтхэн утасдаж "Кино зохиол бичсэн юм. Хүүхдээр компьютерт оруулуулсан нилээд алдаатай бичсэн бололтой. Нэг хараад хэл найруулгыг нь засаад өгөөч" хэмээн наддаа таарсан 7 хоногийн ажил өгөөдхөв. Яаж кино хийх гэж байгаа юм бол доо, амаргүй л эд байдаг байлгүй гэсэн шүү юм бодоод эмхлээд өглөө. Удалгүй "нөгөөхийг чинь би янзлаад Жигжидсүрэн гуайд үзүүлсэн чинь кино болгож болох юм гэсэн хариу ирсэн. Он гаргаад 1 сард (2004 оны) Лондонд ирнэ" гэх. Удалгүй ч нэрт кино найруулагч Жигжидсүрэн гуай ирж Бороогийн кино зохиолын талаар газар дээр нь нарийвчлан судалж, Лондонгийн Монголчуудтай ч уулзалт ярилцлага хийгээд буцсан. Жигжидсүрэн гуай "Зохиолыг үзэхэд сэдэв нь их хөөрхөн, үйл явдалын өрнөлт нь ч аятайхан байсан тул кино хийж болох юм гэж би үзсэн. Гэм нь энд ирээд бодит байдлыг судлаад үзтэл яг энэ зохиолоор нь хийвэл 4 улс дамнаж зураг авах нь. Тэр бүгдийн зардал мөнгийг тооцвол Мандухай Цэцэн Хатан киноноос 2 дахин үнэтэй болох гээд байна" хэмээсэн билээ. Ийнхүү санхүүгийн өндөр давааны өмнө өвдөг сөгдөж Бороогийн маань зохиол энэ удаадаа кино болж амжсангүй. Харин түүний юманд цөхөрдөггүйг дараахан нь мэдэж билээ. Өнгөрсөн жил нэг утасдтал "ажлынхаа зав зайгаар киноны зураг авалтад яваад маш завгүй байна" гэж байна. "Юун кино?"- гэтэл "Нөгөөхөөс арай өөр нэг зохиол бичээд өөрсдөө кино хийж байгаа. Зураг авалт нь удахгүй дуусаж буй, дуу оруулж монтажлаад нээлтээ элчин дээр хийнэ. Ирээрэй" хэмээн уриадахав. Энэ нь дээр өгүүлсэн "Харийн салхи" нэртэй, хоёр Монгол охины амьдрал дээр түшиглэн өдгөө цагийн Монголчуудын гадагш чиглэсэн энэхүү их хүн урсгалын дунд үүсэж буй нийгмийн асуудлуудыг гаргаж тавьсан, хилийн чанадад бүтээгдсэн анхны Монгол кино юм. Бүх жүжигчид нь эндээсээ, зураг авалт нь ч Англид, монтажлалт боловсруулалтыг нь ч энд кино урлагаар суралцаж төгсөн Отгонбаяр гэдэг залуу хийжээ. Киног нь үзсэн олон ам хэл ихэд сайтай байсан нь үзэгчдийн сэтгэлд хүрснийх гэдэг нь дамжиггүй.

УЛААНБААТАРЫГ ЛОНДОНТОЙ ХОЛБОСОН БОРОО 2003 оны өвөл 1 сард MN-25 телевизийн захирал Алтайтай Лондонд сурвалжлага хийхээр ирэхэд нь тэрээр уулзаж Их Британиас теле сурвалжлагууд бэлтгэн МN-25-ханд илгээж байх санал тавихад Алтай захирал "Манай салбар болж болно. Дэмжинэ" хэмээсэн нь ихээхэн урам өгч, удалгүй 2003 оны 3 сард Метериод 25 студи-оо албан ёсоор байгуулсан нь Метериод нэртэй дээр дурьдсан хамтлаг, студинууд алсдаа төрөн гарах эх суурь болсон. Энэ ажлыг нь Британид суугаа манай элчин сайдын яам ч дэмжиж байр саваар үнэгүй хангасан билээ. Студи байгуулаад тэрээр Доржбат гуайн мэргэжлийн их туршлага нөмөр нөөлгөнд дулдуйдан нэвтрүүлэг бэлтгэх, хөтлөх, сурвалжлах арга ухааныг заалган суралцаж, хамтран ажиллаж эхэлсэн байна. Анхандаа нэвтрүүлгээ элдэв засвар монтаж ч хийж чадалгүй явуулдаг байсан бол аажмаар техник хэрэгсэлүүд авч элчингээс гаргаж өгсөн өрөөндөө студийнхээ залуустай хамтран өдөр шөнөгүй сууж засаж янзлаад явуулдаг болжээ. Их Британий бараг бүхий л томоохон хотууд, Лондонгийн түүх дурсгалт болон улс төр, эдийн засгийн төвүүдээс бэлтгэсэн, тус улсад зохиогдож буй Монголтой холбогдолтой үйл ажиллагаануудын тухай түүний сурвалжлагууд, Английн соёл урлаг, ёс заншил, орчин цагийн амьдрал ахуйг үзүүлж тайлбарласан олон нэвтрүүлгүүд нь MN-25 телевизийг үзэгч түмэн хүн төрөлхтөний түүх соёлын нэгэн голомт болсон Британи улсыг ойртон танихад ихээхэн нөлөө үзүүлсэн гэдэг нь эргэлзээ үгүй. Зөвхөн үйл явдалын мэдээ сурвалжлагуудаар тогтохгүй Залуустайгаа хамтран Доржбат гуайн тухай хөрөг нэвтрүүлэг, London fashion, English tea нэртэй тусгай нэвтрүүлгүүдийг хийснээс нь харахад тэрээр шинийг эрэлхийлж, өөрийгөө сориж явдаг нэгэн гэдэг нь анзаарагдана.

VЛДЭХ, ИРЭХ ЗАЛУУСТ ҮЛГЭРЛЭЛ БОЛСОН БОРОО Бороо архи пиво амсахгүй, тамхи татахгүй. Хаа сайгүй л Лондонд хамгийн хямд, хүрэх газар хамгийн хурдан хүргэж өгдөг найдвартай унаа болох дугуй хөлөглөн жийж явах. Тэрээр хараад байхад илүү юманд мөнгө зарахгүй хэрнээ хэрэгтэй юмаа авахад гар татдаггүй. Тухайлбал хамтлаг, студийнхээ бүхий л техник хэрэгсэлийг хөлсөө урсгаж олсон мөнгөөрөө авсан аж. "Жил жилээр боломжтой үедээ бага багаар авч хураасаар нийтдээ 10 гаран мянган пуандын техник хэрэгсэл авсан байна билээ" хэмээн нэгэнтээ өгүүлж байсан.

"Ирээд Монголчуудынхаа жаягаар өмгөөлөгч авч цагаачлал хүссэн. Бүх л юмыг нь ёс журмаар нь хөөцөлдөөд явсан болохоор хэзээ хэнд баригдаад явчих бол гэсэн сэтгэлийн дарамт гайгүй байлаа. Сүүлдээ Англи ч хүн хүн шиг байвал бас гоочлоод байдаг газар биш юм байна гэдгийг ч мэдсэн. Залуучууд маань бодож зорьсон юмтай ирээд хичээж зүтгэж, зарж үрэхдээ бодолтой байвал Англи ч хүнд хэн байх нь хамаагүй их юм хийж бүтээж болох боломж олгодог газар юм. Одоо ер буцахгүй бол хүний газар үр хүүхэд, хань ижлээсээ хол удаан байх амаргүй байна. International Organisation for Migration гэдэг байгууллагад учир байдлаа хэлвэл 500 паунд гар дээр бэлнээр өгөөд онгоцны зардалыг даагаад буцаадаг гэж сонсоод тэдэнд хүсэлт тавьтал нааштай хариу өгөөд энэ Баасан гарагт эх нутгийн зүг хөдлөхөөр болоод байна даа. Энд авсан бүх техник хэрэгсэлээ аваад буцаж буй. Очоод хийж бүтээх юм их л бодогдож байгаа. Эргээд холбоотой байцгаана аа "

Түүний Англид өнгөрүүлсэн он жилүүдийг нь харахад манай залуус энэ нутагт ирэхдээ бодож санасан зүйлтэй, хийж бүтээх хүсэлтэй байж, буцахдаа ийнхүү олз омог дүүрэн явж байгаасай, Бороо маань ч ирэх, буцах олон залууст нэг сайхан үлгэрлэл боллоо доо хэмээн эрхгүй бодогдов. Удахгүй Бороогийн хийж бүтээх бодол хүслийн үр шим эх нутагтаа соёлон цэцэглэнэ гэдэгт эргэлзэхгүй байна.

Сaйныг ерөөе!

Бичиглэсэн Д.Цэрэнбат. Их Британи. 2006 оны 12 сарын 06

Бороо(Н.Баттөмөр) Лондон хот, 2006 оны 12 сарын 4

ХАРЬД ӨНГӨРҮҮЛСЭН ОН ЖИЛVVД

 

Эх орон, эрхэм нөхөд, эрхэлсэн ажилаа орхиод

Эхнэр хүүхэд, гэр орон, ахан дүүсээсээ хагацаад

Элэнцэгээ хийгээд энд эргүүтэн явна аа чи гэж

Эмзэг бүгдийг минь сэдрээгээд надаас бүү асуу

Боловсрол мэдлэг, бодол ухаанаар хэнээс ч ер дордохгүй

Бодгаль бие, зүс царай хүнээс ер дутахгүй байж

Баялуугаа хийгээд харьд тэнүүчлэж явна аа чи гэж

Баалж тавлаж намайг бүү зовоо

Үнэнч шударгаар зүтгээд авдаг хэдэн зоос нь

Үр хүүхэд гэр орноо тэжээхэд хүрдэгсэн бол

Үйлээн үзэж хүний газарт боолын хөдөлмөр эрхэлж

Үсээ цайтал үгээ баран ингэж ч явахгүйсэн би

Нийлж суугаад дампуурчихдаг, нийгмийн өмчийг хумсалчихдаг

Нэрэлхэх юмгүй зээлчихдэг, нэхээд ирэхэд нь хуурчихдаг

Нэр хүнд албан тушаал, ашиг хонжооны төлөө

Нэгийгээ золиослохоос ч буцдаггүй байсансан бол

Дарга даамал захиралуудад зусардаж чаддагсан бол

Дальдчиж хурган баячуулд дарлуулж хүлцэж явсан бол өдийд би

Дээдсийн хүрээлэнд орж амьд үзмэр болчихоод

Дээгүүр толгойтой дундуур ухаантай сажилж явж чадах л байсан байх

Гэхдээ би...

Өөртөө итгэлтэй шазруун омголон болохоороо

Өрөөлөөс царайчилж дарлуулж сураагүй учираасаа

Өөдөсхөн хүүхдүүдээ тэнэгүүдийн боол болгочихгүй л гэсэндээ

Өөрийгөө золиослон харид ажиллаж яваа маань л энэ

Дундаж амьдралтай хүний сардаа авдаг цалин нь

Дулаан байр хоолныхоо талыг ч хүчирэхгүй байхад

Дуугүй бай, битгий давар гэж дээдсүүд тулгаж байхад

Дураар дурги хулгайл залил гэсэнтэй агаар нэгэн байхад

Алаад төхөөрчих малгүй, албан тушаалтан танилгүй

Аривчлан хураасан хөрөнгөгүй, авилга атгуулчих мөнгөгүй

Адгын чинээ газар ч үгүй, аав ээжийн хогшил ч үгүй болохоор

Алгаан хавсарч тэнгэрт мөргөж суулгүй

 Англи улсыг зорисон маань л энэ

Хужаагийн барааны лангуу ч үгүй, хуушуурын жижг мухлаг ч үгүй

Хулгайлж луйвардаж чаддаггүй алтан дундаж Монголчууд маань

Хуйгаараа гадаадад дүрвэцгээж эхэлсэн болохоор

Хульжиж хоцорч чадалгүй түмнийгээ дагасан маань л энэ

Харин Англи гэдэг чинь байна шүү!!

Ардчилал хүний эрхийг хуульчлан ягштал мөрддөгийг

Ард түмнийхээ төлөө жинхэнэ төр гэж байдгийг

Алхам тутамдаа та эндээс мэдэрч болно

Амьдрал чинь таньд харуулаад өгөх болно.

Сүлжилдсэн түмэн машинууд нь шүгэл торгуульд дарамтлуулахгүй

Сүрлэг дэгжин цагдаа нар нь сүржигнэж түмнээ сандраахгүй

Сүрчиг ханхлуулсан бүсгүйчүүд нь сайхнаар мишээж мэндчилсэн

Сүндэрлэсэн өндөр барилгуудынхаа сүүдэрт нь налайн тухалцгаасан

Мянган жилийнхээ түүхийг тэр хэвээр нь хадгалчихсан

Мянганы гайхамшигт бүтээлүүдээрээ дэлхийг бишрээж гайхуулчихсан

Хатуу мөнгө дэвсгэрт нь ертөнцийг базаад атгачихсан

Хатан хаантай энэ гүрнийг Их Британи гэдэг юм байна

Аргаан барсан цагаачид дзрвэж орогнохоор ирэхэд нь

Ард түмэн шигээ ав адилхан халамж тавьдаг

Яс үндэс, арьс өнгө, шашин шүтлэг харгалзахгүй

Ягштал хуулиараа ялгал үгүй зохицуулчихсан

Энэ дэлхийн үндэстэн бүхэн цугларч нэгэн бүл болоод

Эрх чөлөөтэй хангалуун сайхан эвтэй найртай амьдарцгаасан

Их далайн дундах амгалан энхийн диваажин

Ийм л нэгэн улсыг Их Британи гэдэг юм байна

Гэхдээ бас...

Тэнхэл тасран мухардсан эх орноосоо дайжаад

Тэртээх буурай амьдралаа орхин тэнүүчлэн энд ирсэн ч

Тэнгэрлэг Монгол заяа маань намайг түшин босгоод

Тэргүүн өөдөө олны дунд зэрэгцэн алхаж явна

Харин энд ирээд харсан чинь...

Бишрэн шүтээд байсан хөгжингүй орны хүмүүст нь

Биднээс илүү юм огтхон ч байхгүй юм билээ

Билэг авъяас ур ухаан амьдрах чадавхаараа бид

Бусдаас хэзээ ч хоцрохгүй энэ тэнцүүхэн юм билээ

Архи л уучихгүй бол Монголчууд гэдэг чинь

Агуу чадвартай ард түмэн юм билээ

Амсаад давраад ирэхлээрээ харин чиг

Арчаагүй бүдүүлэг авирладаг адгийн новшнууд юм билээ

Зон олныхоо төлөө гэсэн засаг төртэй болчиг

Зоригт Монголын үрс гандан буурахгүй л юм билээ

Зовхи нь өөдөө Монголчууд бид нэг л сэхэл авчихвал

Зогсолтгүй урагшлан хөгжиж болохоор л юм билээ

Харин одоо би чинь...

Гомдож баярлаж тунихдаа сэтгэл хөдлөхөө ч больж

Гоёж наадаж наргихад шимтэн дурлахаа ч байж

Ууjлаж бухимдсан ч хамцуйндаа гар гацчихдаг

Уучлалт гуйгаад буруутны өмнө хүлцэн хүлээдэг ч болчихож

Хэрийн юманд цочирдохгүй гөлийчихдөг болчихож

Хэрээ мэдээд амаа хамхиад дүмбийчихдэг болчихож

Хээнцэр охидыг нүднийхээ өмнүүр өнгөрөөчихдөг болчихож

Хэнгэнэтэл санаа алдаад уярчихдаг ч болчихож

Намба сууж тохьтойн дансанд нэрээ бичүүлсэн болохоор

Нас ахиад зуугийн тал руу шааригдаж яваа болохоор

Наанатай цаанатай муутай сайтай ч эвлэрч сурсан болохоор

Наргиан цэнгээн чимээ шуугианаас залхаж гүйцсэн болохоор

Харь холын газарт өчнөөн жил амьдрахдаа

Хайр халамж энэрлээр эр биеэн торгож

Хагацал өнчрөл цөхрөлийг чамгүй амссан болохоор

Харьж очихоос өөр би хаашаа ч зайлах билээ дээ

Бүх л насныхаа хэрэгцээг эндээс хийчихгүй болохоор

Бүгдийг умартан тэвчээд нутгаа бараадан харихаас даа

Бүүдгэр баргар ирээдүйтэйгээ бусдын адил эвлэрээд

Бүлтгэр хэдэн хүүхдийнхээ элгийг тэвтээгээд очихоос доо

Нийтийнхээ жишгийг дагалдан алтан дунджаар амьдрах гэж

Нийгмийнхээ жаягийг аялдан алагтай цоогтой ч эвлэрэх гэж

Насны намараа эх орондоо эзэн хүн шиг үзэх гэж

Нартын жамаар элгэн газартаа эртний булш шиг мөнхрөх гэж

Би Монголдоо буцахаас даа

Энхрий хэдэн хүүхэддээ эцгийн ёсоор харагдах гэж

Эхнэр ханийнхаа дэргэд элэг бүтэн амьдрах гэж

Элэнц өвгөдийнхөө хөшөөнд толгой гудайлган мөргөх гэж

Энгүүн жирийн хүмүүсийн дунд илүүчгүй дутуучгүй амьдрах гэж

Би гэртээ харихаас даа

Арав таваараа дүрвэцгээсэн хүн нүүдлийн цуваа

Араас минь харийг зориод алдран замхран шингэсээр

Асар уудам нутаг минь эзгүй гэр шиг хувхайрч

Агуу тэнгэрлэг үндэстэн маань мөхөх вий дээ л гэж зовинож байна.

Алаг үрс маань өсөж хөл нь дөрөөнд хүрэхээр

Амьдралын их далайд шумбан орох үед нь

Англи хэмээх оронд явж эрдэм юугаа өвөртлөөд

Ар сайхан Монголдоо ирж амьдарцгаа л гэж захих байна

Харьд өнгөрүүлсэн он жилүүдийнхээ дурсамжаа би

Хачирлаж чимэх юмгүйгээр өргөн түмэндээ толилуулж байна

Холын холоос тэрлэсэн найраг юуныхаа дугараагаа

Хойч үедээ сургамжлан сэржим өргөн тогтоож байна

Зүүд нойронд минь үзэгдсэн миний төрсөн газар

Зүрх сэтгэлд минь хоногшсон Монгол нутгаа зорилоо би

Зүүн өмнийг шугамдсан мөнгөн хүлгээр дүүлсээр

Зүүдэлгүй номин тэнгэрээсээ эх орондоо газардана би