Чөтгөрийн амнаас бурханы үг гарч болно
Үгийг эзнээс нь салгаж өгөөжийг нь шимэж сур

10 Nov 18

Өөрийн бүхнээ өөрийн байлгах гэвэл
Үе үехэн хүнийрхүү нүдээр ажигла
Өөтэй санагдвал зас
Өнгөц санагдвал гэгээр
Өгөөмөр санагдвал дэлгэрүүл

Чиний үг чиний үг биш байвал яана
Чичирч хамгаалсан бүхэн чинь хүнийх байвал яана
Өөрөөсөө үе үехэн ангижирч сур
Өөрийн бүхнээ хүнийрхүү нүдээр ажиглаж бай

Агуу нэгний бүтээсэн гайхамшгийг мэдэлгүй насыг барна
Хэн бүхнийг хайрла
Адгийн нэгний тарьсан гайг баралгүй насыг барна
Хэн бүхнээс болгоомжил

04 Nov 2018

Нүд нүдээ хараад бодол сэтгэлээ мэдрэлцдэг
Нүгэл нүглээ өршөөж салшгүй хамт байдаг
Итгэлцлийн багана болж бие биеээ түшдэг
Эгэлгүй сайхан найз нартай хүндээ би

Баяр хөөртэй явдлаа дуулгахсан гэж яардаг
Байж ядсан аархалаа дэлгэхсэн гэж адгадаг
Алдаа бүхнээ эргээд жаргал болгон дурсдаг
Аргаргүй сайхан найз нартай хүндээ би

Болгоомж бүхний хүлээсээ уулзуут зад татдаг
Бодлын мухарт хадгалснаа ил дэлгэн хөөрөлддөг
Дэмий сул үгсээ тэр суудалдаа орхидог
Дэндүү сайхан найз нартай хүндээ би

Наадах цаадахаа ойлголцсон
Найз хэрвээ үгүйсэн бол
Нартад хүн болж төрөөд ер
Нажидаа эдлэх байсандагаа

Бусниулахын санаа өвөртөлбөөс
Босгосон бүхнийг буталган нураах арга олдоно
Бүтээхийн санаа өвөртөлбөөс
Бутарсан бүхнийг эвлүүлэн босгох ухаан төрнө

Үгүйсгэхийн санаа өвөртөлбөөс
Үг бүхнийг өөнтөглөн зөрөх шалтаг олдоно
Өршөөхийн санаа өвөртөлбөөс
Өс бүхнээ өөриймсөн эвлэх ухаан төрнө

Сэтгэл доторхи зөрөлдөөнөө ам бүү давуул, дотроо шийд

Гэр доторхи зөрөлдөөнөө босго бүү давуул, дотроо шийд
Хамт олон доторхи зөрөлдөөнөө хана бүү давуул, дотроо шийд
Улс доторхи зөрөлдөөнөө хил бүү давуул, дотроо шийд
Буталж тараахын л хүсэлгүй бол бүгдийг дотроо шийд, бусдын олз бүү бол

Орчлонгийн явдлаас эс ангижирах ч
Орооцолдон түүнд хүлэгдэхгүй юмсан 
Хүмүүн заяанд төрсний утгаа
Хоромхон ч атугай мэдрэх юмсан

Атаа гозолзсон харцыг амгалангийн харцаар хариул
Айлгүйтэн дэрвэлзэх харцыг амгалангийн харцаар хариул
Өө эрсэн харцыг амгалангийн харцаар хариул
Өглөг нэхсэн харцыг амгалангийн харцаар хариул
Уур оволзсон харцыг амгалангийн харцаар хариул 
Ухаан гэрэлтсэн харцыг амгалангийн харцаар хариул
Гэнэхэн хонгор харцыг амгалангийн харцаар хариул
Гэмгүй царайлах харцыг амгалангийн харцаар хариул...
Аяа таны миний сэтгэлийн толь харцууд Амгалангийн харц байг

Анагаах ухааны салбарынханы оюун бодол түгсэн 15-р чуулган амжилттай сайхан боллоо.

Эрүүл мэндийн салбарын одоо ирээдүйг хэлэлцсэн 15-р чуулган сонгосон сэдвээр оролцсон түмний нүд чихийг онгойлгосон, өвлөж ирснийг баяжуулсан, өөрийн гэсэн онцлогтой, өргөн дэлгэр сайхан боллоо. Цомхон тэмдэглэл бичсэнээ хуваалцая. Оролцогсод зохион байгуулагчид өөр өөрийн сувгаар мэдээ тэмдэглэл бичиж түгээж буй тул бусад мэдээллийг тэр бүгдээс гүйцээж нөхөж мэдэж болох буй заа

Уламжлагдаж, дэлгэрч буй онцлогууд

·        Зохиогдож буй орны зочид хүндэтгэн оролцов - (БНПУ-аас Монголд суух шинэ элчин сайд, БНПУ-ын Эм, био бэлдмэл, эмнэлгийн хэрэгслэлийн Улсын бүртгэлийн Ерөнхий газрын дарга нь эрдэмтэн судлаачтайгаа ирж оролцов )

·       Илтгэл хэлэлцүүлгийн чанар өндөр байв- Эрүүл мэнд, анагаах ухааны онол, практикийн өргөн сэдвүүдийг хамарч эх орондоо юуг анхаарах хэрэгжүүлэх талаар нухацтай санал дүгнэлтүүд гаргасан чуулган болсныг оролцсон сонссон хэн хүнгүй харлаа үзлээ. Одоо ажил болгоход тал талаасаа мэрийн хичээх үлдэв

·       Синхроны орчуулга 2 дохоо хийгдэв - Берлингээс эхлэлтэй энэ уламжлалыг Польшийн чуулган үргэлжлүүлж, спорт болон анагаахын салбарт олны хүндлэл xүлээсэн Мөнхсайхан ах мөн ч дадамгай хийлээ. Польшийн талын оролцогч түүнд тусгайлан талархалаа илэрхийлж буй харагдав 

·        Солонгос дахь Монголчуудын бүрэлдэхүүн 3 дахиа ирэв - 13-р чуулганаас эхэлж Азийн төлөөлөл болон ирдэг Солонгосоос 10 гаруй төлөөлөгч иржээ. Илтгэлээрээ ч оролцлоо. Ази тивийн бусад орнууд дахь Монголчуудын идэвхитэй оролцоо араас нь залгана гэдэгт итгэнэ

Цоо шинэ онцлогууд

·       Зүүн Европод анх удаагаа болов - Баруун Европын орнууд Ази Америк тивийн улсуудад болж байсан чуулган хyyчин соц үеийн ойр дотно харьцаатай байсан зүүн Европын орнуудаас анх удаа БНПУлсад зохиогдлоо. 80-90-ээд оны Улаанбаатарыг санагдуулам Орос загварын барилга байшин, өргөн гудамж цаана аа нэг дотно

·     Зүг зүгийн эмч нар цугларав - Чуулганаа сэдвээ дагаад дэлхийн орон оронд ажиллаж буй эрүүл мэнд, анагаахын салбарын төлөөлөгчид өргөнөөр цуглав.  88, 98 оны АУИС-н төгсөгчдөөс тус бүр 10 гаруй хүн ирсэн нь төгсөлтийн нийллэг болж байна уу гэж хүртэл бодогдохоор

· Чуулганы нэрэмжит анхны гүйлт болов – Польшийн чуулганаас 5км-ийн гүйлт санаачлагдан хийгдлээ. Хандивын энэхүү гүйлтэд 30 гаруй төлөөлөгчид гүйж цугларсан хандивыг Лантуун дохио 2 төсөлд өргөхөөр тогтов. Ирэх жилүүдийн чуулганд энэ гүйлт уламжлагдан үлдэнэ.

Талархал

Нэгэн зорилгод эвсэн нэгдэж хамтран ажиллаж чуулганыг амжилттай зохион байгуулсан зохион байгуулах багийнханд гүнээ талархая.  Чуулганы танхимын сонголт засалт, хүлээн авалтын ажиллагаа, оролцогсдод хүртээсэн энгэрийн тэмдэг, гарын бэлэг, бэлтгэсэн  мэдээ материал, урлаг соёлын арга хэмжээнд оролцогсод зэргийг харахад тэд хэрхэн гар сэтгэл нийлж ажилласан нь илэрхий. Польшийн Монголчууд тоо цөөн ч (гайхмаар нь олон жилийн хамтын ажиллаганы түүхтэй Польшид өдгөө 1000 хүрэхтэй үгүйтэй Монголчууд байдаг гэнэ) чансаа өндөр ажээ

Н.Батаа сайдын дэмжлэг оролцоо 3 чуулганд, 3 улсад суухад нь 3 дахиа бий болов.

Тэрээр Лондон ажиллаж байх даа 9-р чуулганыг Элчин Сайдын Яамны зүгээс гардан хариуцаж дэмжин ажилласан бол ГХЯамны Консулын Газрын дэд дарга ахуйдаа 10-р чуулганыг Улаанбаатарт зохион байгуулахад, Хилийн чанад дахь Монголчуудын Зөвлөлийг эх барьж авахад ГХЯамны гол харьцах суваг хамтран ажиллагч дэмжигч маань байв. Энэ удаа өөрийн бүрэн эрхийн хугацаагаа хэрэгжүүлж буй БНПУ-д чуулганыг зохион байгуулахад бүх талын дэмжлэг туслалцааг үзүүлэн ажиллаа. Гүнээ талархая

Улс орон бүрт чуулганыг зохион байгуулах багаа удирдан чиглүүлэгч нэгэн манлайлагч тодордог Өнгөрсөн жил Берлинд Энхтүвшингийн энэ чадварыг үнэлж асан бол энэ удаа Цэрэндэмбэрэлийнхээ дотоод гадааддаа мэргэжлийн хэлхээ холбоо сайн, хүний эвийг олдог, ажлыг бүтээж чаддаг болохыг харав бахдав. Баярлалаа. Ийм хүмүүсийн ард бас итгэж дэмждэг, элдэв ачааллыг хамт үүрэлцдэг, асаалттай танк болсон гэр бүл байдаг.  Түүнийг ч анзаарав. Энхжаргалдаа болон охид Алтаргана Хүслэнзаяа нартаа баярлалаа

Хилийн чанад дахь Монголчууд бидний эх орныхоо төлөө хийхсэн бүтээхсэн гэсэн хүслийн нэгэн уулзвар болж тогтсон жил бүрийн чуулганы 15 дахь удаагийнх ийнхүү амжилттай болж өндөрлөлөө.

Ирэх жил Тогтвортой Хөгжил сэдвээр эл чуулган эх аван урссан Лондон хотноо 2020 оны 5 сарын 2-нд зохион байгуулагдана. Баяртай уулзацгаая!

Тайлбар: Чуулганы ажиллагааг сурвалжилсан МҮОНРT-ын Лондон дахь сурвалжлагч, Azaa studio-ийн Ц.Азхүүгийн авсан зургуудыг ашиглав

ТОГТВОРТОЙ ХӨГЖЛИЙГ ДЭМЖИЖ, МАЛЧ УХААНЫГ ДЭЛГЭРҮҮЛЭХИЙН ТӨЛӨӨ ГҮЙНЭ

Дэлхий нийтэд мэдээлэл мэдлэгээ хуваалцах, тогтвортой хөгжлийг хамтдаа бүтээх чиг хандлага ноёлж байна. Энэ үзэл санааг дэмжиж Англид амьдарч буй, Тогтвортой Ноос Ноолуурын Эвслийн Төслийн зохицуулалтын менежэр Д.Цэрэнбат төрсөн өдрөөрөө олон нийтийн хандивын гүйлт зохион байгуулахаар болжээ. Хот суурин газрынхны зүгээс малчиддаа зориулж буй сэтгэлийн хөрөнгө оруулалтын талаар тодруулллаа.

Ярилцсан Г.Солонго

Тогтвортой хөгжлийн талаарх таны өгөх мэдээллээр ярилцлагаа эхлэе?

Хүн төрөлтхөний идэх,өмсөх, хэрэглэх эрэлтийг хангахын тулд технологи сэдэгдэж, үйлдвэрлэл хөгжиж иржээ. Эдлэх хэрэглэхийн төлөөх их тэмцэл эргээд хүрээлэн буй орчин, байгаль дэлхийд, хүн төрөлхтөний ирээдүйн тогтвортой оршиход сөрөг нөлөө үзүүлж байна. Нэг хэсэг байгаль дэлхийн баялгийг хягааргүй нөөц гэх үзэл ноёлж байсан бол сав шимийн ертөнцийн харилцан зохицолдолгоог алдагдуулахгүй байх ёстойг өдгөө ухаарч хэт хэрэглээний дадлаасаа татгалзахыг уриалах болов. Үүнтэй холбоотойгоор ТОГТВОРТОЙ ХӨГЖИЛ гэх нэр томъёо өргөн хэрэглэгдэх болжээ.  Хаа очиж Монголчууд бид байгалиа хайрлан хамгаалж, харилцан шүтэлцээтэй амьдарч ирсэн уламжлалтай.  Нүүдэлчин ахуйн энэ дадал нь чухамхүү тогтвортой оршихуйн, хөгжихийн үлгэр авах нэгэн загвар. Иймээс уламжлалт малч ухаанаа барууны стандарчлагдсан ойлголт, практиктай хослуулж эзэмших нь шинэ цагийн Монгол хүнийг тогтвортой хөгжлийн чиг хандлагын манлайлагч байх боломжийг бүрдүүлнэ гэж итгэдэг.

Уламжлалт ахуй, нүүдэлчин соёл өдгөө Монгол малчдад л үлджээ. Хотын бид тэдэнтэй хэрхэн хамтарч, дэлхийн хөгжлийн хандлага руу хамт явах вэ?

Нутаг үзэлд суурилсан уламжлалт малч ухаан нь өнөөдөр моодонд ороод буй тогтвортой хөгжлийн нэгэн тод жишээ болох талаар үе үеийн эрдэмтэн судлаачид бичиж ирсэн байдаг. Харин сүүлийн үед энэ арга ухааныхаа утга агуулгыг нь хадгалан техник технологийн дэвшилтэй уялдуулан өвлөж үлдэх тал дээр анхаарах хэрэгтэй болж байх шиг. Малаа эдэлгээ хэрэглээнд сургадаггүй байгаль дэлхийгээ домддоггүй шинэ үеийн малчид бий болчих вий. Хүн бүр л харж халаглаж буй. Ямар нэг зүйл санаачлаад хамтраад хийх хэрэгтэй байна. Үл хүсэм зүйл болоод өнгөрсөн хойно халаглах бус болохоос нь өмнө харж сэргийлж байх нь ухамсарт хүнд заяагдсан өгөгдөл. 

Монголын тогтвортой ноолуурын дэлхийн зах зээлд гарах сүлжээг бий болгохын төлөө ажилладаг Тогтвортой Ноос Ноолуурын Эвсэлийн /ТННЭ/ хэрэгжүүлж буй Залуу Малчин Хөтөлбөр гэж бий. ТННЭ-ийн гишүүн байгууллага Шотланд дахь ноолууран эдлэлийн Johnston’s of Elgin компани санаачлан Хэнтий аймгийн Боловсролын Хэлтэстэй хамтран багш сурагчдын гарын авлагыг боловсруулж, тус аймгийн 7 суманд сонгон суралцах хичээл хэлбэрээр оруулж эхлээд байгаа. Сурах бичгийг боловсруулахдаа тухайн орон нутагт буй байгаль орчин, ан амьтдын онцлог, мал маллагааны арга туршлагыг багтааж сургалтын явцад дадлагын хичээлүүдийг түлхүү оруулахыг эрмэлзжээ. Энэ хичээлийн хөтөлбөрийг улам боловсронгуй болгож сонгон төдий бус,заавал үзэх хичээлийн нэг болгон сургалтын хөтөлбөрт оруулбал хүүхдүүд байгаль эхээ хайрлан хамгаалах, ирээдүйн тогтвортой хөгжилд Монголын оруулах хувь нэмрийг илүүтэй ойлгосон энэ үйл хэгийн манлайлагч, оролцогч иргэд болов төлөвших үүд хаалгыг нээж өгч байгаа хэрэг. Үндсэн мэдлэг ухаан нь уламжлагдаад ирсэн, ахуй нь ч холгүй тул хэт холдоод явчихаас нь өмнө сэтгэл гаргаад тал талаасаа хамтарвал босгоод ирж болохоор санаа бодогдоод буй. Тийм болохоор төрсөн өдрөө тохиолдуулан, мөн ТННЭ-д ажилладагийн хувьд энэ үйлсэд бусдынхаа санаа бодлыг энэ үйл хэрэгт татах, бага ч болтугай ойлголт өгөх, санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх зорилгоор хандивын гүйлт зохион байгуулах ажлыг сэдсэн дээ. Бусад хүн зоны төрсөн өдрөө янз бүрийн сайн санааны үйлд тус нэмэр болох өдөр болгон тэмдэглэх явдал түгээмэл болж буй нь ч нөлөөлөв.

Хандивын гүйлтийн талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл өгнө үү? 

Ер нь бол тогтвортой хөгжлийн талаарх дэлхийн чиг хандлагыг дэмжих, Монголд хэрэгжиж буй дээрх төслийн ач холбогдлыг ойлгуулахын тулд энэхүү гүйлтийг хийж эхэлж байна гэж ойлгож болно. Их Британид амьдардаг болохоор энд байгаа Монголчууд болон Монголыг дэмжигчдийн дунд “Тогтвортой хөгжлийн төлөө” уриатай 5 км ба 10км хандивын гүйлтийг 5 сарын 5-ны Ням гарагт зохион байгуулж байна.

Сүүлийн үед гүйлтээр хичээллэдэг Монголчууд Британид нилээд олон болж байгаа. Клуб үүсэж одоогоор 50 орчим гишүүдтэй болжээ. Тэд маань голлон дэмжиж оролцоно

Гүйлт Лондонгийн баруун урд дүүрэгт орших, алдарт Richmond Park-д зохион байгуулагдах ба гүйлтэд оролцох хүн бүр 20 фунтийн хандив өргөх болзолтой. Гүйхгүй ч хандив өргөж болно. Гүйлтэд оролцогчдод дурсган хадгалуулах медалийн загварыг хүү Ц.Баяраа маань урласан бол медалийг Hickory Dickory Designs урлангийн эзэн Lisa Ebdon тогтвортой эх үүсвэр бүхий мод ашиглан хийж, Британид үйл ажиллагаа явуулдаг G-StudioMN медиа сурталчилгааны асуудал дээр туслан хамтран ажиллаж  байна.

Хүмүүс хэр их дэмжиж байна?

Хамт гүйдэг хүмүүс их тусалж, идэвхтэй оролцож байна. Тухайлбал, гүйлтээр олон жил хичээллэж буй Дэлгэрмаа маань гүйлтэд зориулан өөрөө явж хэмжин 5, 10 км замуудыг тогтоож өгөв: Шинэхэн гүйгч Ундраа хүн бүрт зориулж дурсгалын бугуйвч нэхжээ. Мөн нэилээд хэдэн гүйгч маань тухайн өдөр сайн дурын ажилтнаар ажиллахаар болсон.

Гүйлт зөвхөн энэ паркад болоод зогсохгүй холоос ирж амжихгүй гүйгчид маань тухайн газраа гүйгээд гүйлтийнхээ зай цагийг хэмжсэн хэмжилтээ явуулж оролцоно. 

Одоогоор Ноттингхам, Манчестер, Кеймбридж орчмын Монголчууд тухайн газраа хамтарсан гүйт хийх бол Лондонгийн өөр дүүргүүдэд ч дэмжин гүйхээр бүртгүүлээд байна. Гүйлтээ утга учиртай, ач холбогдолтой, олныг хамарсан бүтээлч хийх тал дээр тал талаасаа л дэмжин хичээж байна даа. Цугларсан хандивыг Залуу Малчин Хөтөлбөрийн үйл ажиллагаанд үр өгөөжтэй зарцуулах, тайлагнах ажлыг би өөрөө хариуцан гүйцэтгэнэ. 

Монголдоо мэдээж хийнэ биз дээ?

Цөөн хүний хүрээнд ч гэсэн хийнэ гээд төлөвлөөд Монгол дах баг ажилдаа орсон байгаа. Эхлэл тул нэг их сүр дуулиан болголгүй бага багаар ахиулая гэж бодож байна. Улаанбаатар дахь Үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэнд 2019 оны 5-р сарын 12-ны ням гарагийн өглөө 9.00 цагт болох энэ гүйлтэнд гэр бүл, найз нөхдийн хамт гүйж биеийнхээ чилээг гарган агаар садлхинд гарангаа Тогтвортой хөгжилийн үзэл санааг дэмжиж “Залуу Малчин хөтөлбөр”-ийг дэлгэрүүлэхэд хувь нэмрээ оруулаарай. 

Фэйсбүүк эвэнт нээсэн байгаа тул энэ холбоосоор

https://www.facebook.com/events/390642131527108 орж нэгдээрэй.

Мэдэж ухаарахын хэрээр үнэн үл гүйцэгдэм тэлнэ, 
дуун намсана, бодрол гүнсэнэ, эвийг хичээнэ
Мунхаглаж тэнэглэхийн хэрээр үнэн алганд эвхэгдэм багасна, 
тунгаал хомсроно, хэлэмгий ихсэнэ, түрэмгий сагана