Цайлган юм, цайлган юм гэсээр зажилж л орхидог хорвоо шүү. Цааргатай л яваарай үр минь Сайхан юм, сайхан юм гэсээр самарч л орхидог хорвоо шүү. Сагалгүй л яваарай үр минь Номхон юм, номхон юм гэсээр ноолж л орхидог хорвоо шүү Ноцолттой л яваарай үр минь Мундаг юм, мундаг юм гэсээр мунгинуулж л орхидог хорвоо шүү. Муйхаргүй л яваарай үр минь

Ганцаар тунгаан суухад гарцаагүй муугийн шалтгаант үгс

Олноор хуйрнахийн цагт оройлон дуудах уриа болохыг үзвээс

Хором ч зогсолгүй эс арчилбаас эл оюун тархи өөрөө

Хүй мандлыг ч хүйс тэмтрэх их солиорлын эх ундарга мөн тул

Цаг цагийн үнэнд цадалгүй, худалд тунилгүй

Цэгц санааг чанад эрхэмлэн, үргэлжид эрэлхийлж, төвшин суутугай!

Бодлын дусал

Болж өнгөрсөнд хэт санааширах нь 

Болж өрнөж буйд халтай байж мэдэх

Болж өрнөж буйд хэт улайрах нь 

Болж өрнөхүйд халтай байж мэдэх

Болж өрнөхүйг эрхэмлэн болгож бүтээвэл харин

Болж өнгөрсний хийгээд өрнөж буйн зүдгүүр нимгэрч мэдэх

Болзолгүй энэ хорвоод

Болж өнгөрсөн бүхнийг тунгаан шинжихэд

Бахдам бүхэн дандаа дардан замаар ирсэнгүй

Бачимдам бүхэн дандаа мунхаг замаар явсангүй

Өө халдаахгүй магтан дуулах зүйлс маань

Өрөөл нэгэнд гаслан байж ч болохоор

Магадгүй яг одоо дэвсэлж буй зүйлсээ

Маргааш бид хайлан дурсаж ч мэдэхээр...

Алдаа оноо гэгч ар өвөр тал юм хойно

Алдсан нэгнээ чөтгөрчлөлгүй гэсгээж

Алдарт хүрснийгээ бурханчлалгүй хүндэлж

Атгасан шагай мэт хурах ая эвийн тунг тааруулахсан

Бодлын дусал

Ерөнхийлөгчөө захиалав

Хууль бол нэгэн цаг үед амьдарч буй үеийнхний боловсрол, ёс, уламжлал, гадаад дотоод нөхцөл байдал зэрэгтээ тулгуурлан хамтдаа хэрхэн амьдрахаа тохирч, бичиглэн баталсан тоглоомын дүрэм. Монголоо хөгжүүлье, ард түмнээ хүн шиг амьдруулая гэсэн сэтгэлтэй хэн ч энэ тоглоомын дүрэмд энэ тэнцүү боломжтойгоор оролцох учиртай. Зөв хүн Электорат эвслээс гаргасан Ерөнхийлөгчөө захиалъя уриалгыг хараад Ерөнхийлөгчийн албанд хэн дэвшиж болох хийгээд болохгүй, нэр дэвшигчийг захиалж болох уу, болохгүй юу, яагаад гэх мэт асуултууд өөртөө тавьж тунгаав, мөрөөдөв. 

Өнөөгийн өөрсдийгөө шинжихүй: Монгол улсын иргэн бүр 18 нас хүрмэгц төрийн байгуулалд сонгох эрхтэй, харин сонгогдох насыг төрийн байгууллага албан тушаалд тавих шаардлагыг харгалзан хуулиар тогтооно хэмээн Үндсэн хуулиараа тунхагласан. (ҮХ-н 2-р бүлэг, 16 дугаар зүйл, 9 дэх заалт). УИХ-д нэр дэвшигч 25-аас дээш настай байх бол Ерөнхийлөгчид нэр дэвшигчийн хувьд энэ шаардлага 50-ийн (45 байсныг шинэчилсэн өөрчлөлтөөр ийнхүү өсгөсөн) босго давснаар эхлэнэ. (ҮХ-н 2-р бүлэг, 30 дугаар зүйл, 2 дах заалт) 

Яагаад ер нь сонгуулийн насанд хүрэнгүүт Британи зэрэг орон шиг сонгогдох эрх нь бас зэрэг нээгдэж болдоггүй юм бол. Тоглоомын дүрмээс өнөөгийн бид хэнийг төлөвшсөн, итгэл даах хүн гэж үзэх вэ гэдэг хандлагадаа насыг нь чухалчилдаг нь харагдана. 

Статистикийн мэдээллийн нэгдсэн сан цахим хуудсан дахь мэдээллээс үзвэл сонгуулийн насны иргэд 2,1 сая ба үүнээс 540 мянга нь 50-иас дээш насныхан аж. Энэ нь Ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвших эрхийг сонгуулийн насны хүн амын 25 хувь л эдлэх боломжтой гэсэн үг. Энэ хэмжээ цааш багасах хуульчилсан заалтуудтай. 

Ерөнхийлөгчид нэр дэвшихийн тулд сүүлийн 5-аас доошгүй жил эх орондоо байнга оршин суусан байна гэсэн нь хилийн чанадад амьдарч буй 50-иас дээш насны иргэдийн хувьд нэрээ дэвшүүлэх боломжгүй болгож буй. (ҮХ-н 2-р бүлэг, 30 дугаар зүйл, 2 дах заалт) Гадаадад удвал, гадаадаас ирээд удаагүй бол "гадаашчихсан" байх магадлалтай гэсэн үзэл санаанаас эхтэй заалт. Иргэд нь хоорондоо нийтийн сүлжээгээр гадаадад байгаа эсэхээрээ талцах нь үүнээс ундрагатай.

Гадаадад Монгол улсын 150 гаруй мянган иргэн ажиллаж амьдарч байдаг гэсэн багцаа тоо байх ба насжилтын бүтцийг нийт хүн амынхтай адил гэж үзвэл түүний 25 хувь буюу 37 мянга гаруй нь 50-аас дээш насных. Энэ 37 мянгыг 540 мянгаас хасахаар 513 мянга буюу 23,6 хувьд Ерөнхийлөгчид нэрээ дэвшүүлэх эрх нь үлдэнэ. Гэвч энэ хязгаарлалт ингээд зогсохгүй.

Дараагийн хязгаарлалт нь нэр дэвшигч маань улсын их хуралд суудалтай намуудаас байх гэдгээр илрэнэ. (ҮХ-н 2-р бүлэг, 3 дүгээр зүйл, 2 дахь заалт) Энэ заалт нь өнөөгийн Монголын улс төрийн намуудын тогтолцоо түүнийг даган бий болсон иргэдийн улс төржилттэй холбогдоод нэр дэвшигч нь улс төрийн намдаа тодорхой нөлөө бүхий байхаас аргагүйд хүргэнэ. Ийм хүний тоо хуруу дарам цөөн 

Өнгөц харвал хэн ч ерөнхийлөгч болж болохоор чөлөөт улс орон мэт ч энэ цаг үеийн бид өөрсдийнхөө онцлогоос хамаарч үндсэн хуулиараа хүртэл ийнхүү өөрсдийгөө хүлж ирсэн нь олон зүйл дээр харагдана.

Ирээдүйн төлөө уриалахуй 

Martin Luther King Jr-н "Нэгэн өдөр" гэж байгаад хэлдэг “Надад мөрөөдөл байна” хэмээх алдарт үг бий. Өнөөгийн байгаа байдлаа хараад би бас ингэж хэлмээр санагдав.

Нэгэн өдөр.. сонгуулийн насанд хүрсэн, Монголын төлөө гэсэн сэтгэл зүрхтэй Монгол улсын иргэн хэн ч амьдран суугаа газар нутгаасаа хамааралгүйгээр, насны хязгаарлалтгүйгээр Монгол улсын ерөнхийлөгчид нэрээ дэвшүүлж болдог байх тийм эрх зүйн орчинтой, хүмүүнлэг ардчилсан нийгэмтэй улс орон болох цаг ирнэ гэж би мөрөөдөж байна.

Ингээд би мөрөөдлийн Ерөнхийлөгчөө захиалж байна.

Гадаадад сурч боловсорсон, өдгөө гадаадад амьдарч буй, эх орныхоо төлөө ихийг хийж бүтээж яваа Монголын улс төрийн намаг балчигт шигдээгүй 40 орчим настай бүсгүйг Монгол улсын Ерөнхийлөгчид захиалж zuvhun.mn хуудсаар нь саналаа хүргүүллээ.

Нэгэн өдөр...

Би байгаа нь миний болоод бусдын төсөөлөл

Би байхгүй нь миний болоод бусдын төсөөлөл

Биет юмыг л байдаг гэх нь төсөөлөл

Биегүй байсан ч байж болно гэх нь бас төсөөлөл

Гарцаагүй үнэн мэт өчигдрийн төсөөлөл

Өнөөдөр худал мэт болох нь төсөөлөл

Гаслам тэнэг мэт өнөөдрийн төсөөлөл

Маргааш зөв мэт болох нь төсөөлөл

Төрөх нь эхлэл гэх нь төсөөлөл

Төрөх нь үргэлжлэл гэх нь төсөөлөл

Үхэл эцсийн цэг гэх нь төсөөлөл

Үхэл үргэлжлэл гэх нь төсөөлөл

Хэн нэгэнд сэтгэл алдах нь төсөөлөл

Хариуд нь нөгөөх хайрлан дурлах нь төсөөлөл

Харах ч үгүй эс тоох нь ч төсөөлөл ...

Өвдөх нь төсөөлөл

Загатнах нь төсөөлөл

Өширхөх нь төсөөлөл

Өршөөх нь төсөөлөл ...

Төсөөллийг төсөөлж болно гэх нь төсөөлөл

Төсөөллийг төсөөлж болохгүй гэх нь төсөөлөл

Төсөөлөлгүй бол хүн биш гэх төсөөлөл

Төгс биш ч байж болох төсөөлөл

Буй бүхэн төсөөллөөс эхтэй гэж төсөөлвөөс

Бүгдээр юуг хэрхэн төсөөлдөгөө зөвшилц, ингэхдээ

Өөрийн төсөөллийн хаан бүү бол

Өрөөлийн төсөөллийн боол бүү бол

Нэгэн зүйлийг ойлгон зөвшилцсөн

Нэгдсэн төсөөлөл үгүй бол

Нэг мэдэхэд бусдын зууш болж

Ниргэсэн хойно нь хашгирав болно