Монгол судлалаа дэмжих нь: Кембрижийн Их Сургуульд ном бэлэглэв

Монгол судлалыг олон улсад хөгжүүлж бэхжүүлэхэд Монголчууд бидний өөрсдийн санаачилга, оролцоо чухал билээ. Монгол судлалыг цаг үеэсээ хоцрохгүй судалгаа шинжилгээний өндөр түвшинд авч явахад холбогдох ном зохиол, судалгааны бүтээл материалуудын хүртээмжтэй байдал үлэмж нөлөөтэй. Британи дах Кембридж, Лийдсийн их сургуулиуд Монгол судлалын олон жилийн уламжлалтай юм. Харамсалтай нь сүүлийн жилүүдэд номын сан нь Монголын холбогдолтой шинэ бүтээл номоор сэлбэгдэлгүй хуучирч тэр хэмжээгээр мэргэжлийн судлаачид, монголыг сонирхон уншигчдын  гар мухардах хандлагатай байлаа. Монголчууд бид ч тусалж дэмжих талаар дорвитой ажил санаачилж хийлгүй өдийг хүрсэн буруутай.
Харин Монгол улсаас тус улсад суугаа Элчин сайдын яамнаас санаачилан Британид бизнесийн үйл ажиллагаа явуулдаг хувийн хэвшлийн байгууллагуудын дэмжлэг туслалцаатайгаар Монгол судлалын чиглэлээр ажилладаг сургууль, эрдэм шинжилгээний нэгж хэсгүүдэд сүүлийн үед хэвлэгдэн гарсан Монголын түүх, соёл, зан заншил, хууль, уран зохиолын  номнуудаас хандивлах төслийг хэрэгжүүлж буй нь чухам цагаа олсон сайхан үйл хэрэг болж байна.

Төслийн анхны ажил болгон 10 сарын 12-нд элчин сайд Б.Алтангэрэл, зөвлөх Б.Энхбаяр нар Кембриджийн Их сургуульд зочилж Монгол, Өвөр Ази судлалын төвийн номын санд 15 нэрийн 30 гаруй ном боть болон нэг сэдэвт судалгааны бүтээлийн эмхтгэлийг бэлэглэлээ. Ном гардуулах арга хэмжээнд КИС-ын Нийгмийн антропологийн тэнхимийн эрхлэгч, профессор Каролайн Хампри, Монгол, Өвөр Ази судлалын төвийн захирал, доктор Давид Снийт болон уг тэнхимийн эрдэмтэн багш, оюутнууд оролцов.

Энэ дашрамд сонирхуулахад Монгол, Өвөр Ази судлалын төв нь 1986 онд анх үүсгэн байгуулагдсан. Төвийн зорилго нь Кембриджийн их сургуулийн хүрээнд болоод гадна энэхүү бүс нутгийн талаархи судалгааг санаачилах идэвхжүүлэх, хийгдэж буй тал бүрийн судалгааг дэмжих, хичээл сургалтаар хангах явдал ажээ. Монголын талаас Шинжлэх ухааны академийн Сэтгэл судлал, Социологи Хуулийн хүрээлэн, Удирдлагын Академи, Хөдөө Аж Ахуйн Их Сургууль зэрэг сургууль эрдэм шинжилгээний байгууллагууд тус төвтэй хамтын ажиллагаатай ажилладаг юм байна.
“Кэмбридж, Лийдс, Окфорд гэх мэт Монгол судлалын нэгж хэсэгтэй томоохон сургуулиудын номын сан Монгол ном бүтээлээр сэлбэгдэлгүй удсан нь анзаарагдсан тул бид өөрсдийн боломжоо ашиглан номын санг нь Монголын ном зохиолууд, судалгааны бүтээлүүдээр сэлбэх ажлыг хийж буй. Судалгаа шинжилгээний газарт номын сан нь цаг үеэсээ хоцрохгүй байх нь онцгой чухал шүү дээ. Ер нь Монгол судлалдаа бид бас анхаарах цаг болсон байна” хэмээн Монгол улсын элчин сайд, хууль зүйн ухааны доктор  Б.Алтангэрэл өгүүллээ.
Элчин сайдын яамнаас төслийн дараагийн шатанд Оксфордын Их Сургууль  болон Лийдсийн Их Сургуулийн монголч эрдэмтдэд Монголоос захиалан авчирсан номоо гардуулах ажээ.        

---

ИБУИНВУ дах Монгол улсын элчин сайдын яамнаас Кембриджийн Их сургуулийн Монгол, Өвөр Ази судлалын төвийн номын санд бэлэглэсэн ном боть болон нэг сэдэвт судалгааны бүтээлийн эмхтгэлийн жагсаалт
1.    The Constitution of Mongolia, (in English) 1924, 1940, 1960, 1992
2.    History of Mongolia (in Mongolian) 5 volumes 
3.    History of Mongolia (in English) B.Baabar
4.    History of Mongolian Statehood, 3 volumes, M.Sangidorj (in Mongolian)
5.    State and Law History of Mongolia, 4 volumes (in Mongolian)
6.    Qalq-a Juram (Textological Study) (in English)
7.    Textology of “Ikh Tsaaz”, (in Mongolian) Batbayar Bayanbaatar
8.    Mongol Cayajin-n bicig, (Textological Study) (in Mongolian)
9.    Mongol Cayajin-n bicig, (Legal research) (in Mongolian)
10.    Law and Regulation, 1913-1918 (in Mongolian)
11.    Thesis on Constitutions of Foreign countries (in Mongolian)
12.    Historical dates of Mongolian Legislature, 1911-2008 (in Mongolian)
13.    Bogdo Jebtsundamba Khutuktu, The last king of Mongolia
14.    History and culture of the Mongols
15.    Summary of Mongolian Literature, 9 volumes